Kế hoạch ngân sách 2018 của Trump: Giảm chi 3,6 nghìn tỷ USD

Kế hoạch ngân sách cho năm tài khóa 2018 của Tổng thống Donald Trump đã được Nhà Trắng công bố vào thứ Ba 23/5. Theo đó, kế hoạch này sẽ cân bằng thâm hụt ngân sách bằng cách giảm mạnh chi cho các chương trình trợ cấp thực phẩm và các chương trình phúc lợi khác, nhưng vẫn tăng ngân sách quốc phòng.

Không giống như kế hoạch chi tiết của Nhà Trắng được phác thảo vào tháng Ba, bản kế hoạch ngân sách này đã bao gồm các khoản chi tiêu “bắt buộc” như  Chăm sóc y tế (Medicare) và An sinh Xã hội.

Gói ngân sách Tổng thống Trump đề xuất cắt giảm khoảng 3,6 nghìn tỷ USD từ các chương trình trợ cấp cho người nghèo, chương trình tem phiếu thực phẩm và trợ cấp y tế. Kế hoạch ngân sách này được thiết kế dựa vào dự báo tích cực về tăng trưởng kinh tế hàng năm và sẽ đạt mục tiêu cân bằng ngân sách trong vòng 10 năm nữa.

Khoản cắt giảm khổng lồ này nằm trong kế hoạch chi tiêu ngân sách cho năm tài chính 2018, nằm trong chương trình tái cơ cấu mạnh mẽ chính phủ mà ông Trump nhiều lần cam kết. Theo kế hoạch này, ngân sách chỉ giữ lại các chương trình hưu trí cho người cao tuổi, cắt giảm phần lớn quy mô cũng như các hoạt động tốn tiền khác của chính phủ trong khi tăng hàng tỷ USD để tái thiết quân đội hùng mạnh.

Các lĩnh vực bị cắt giảm ngân sách gồm có: trợ cấp y tế (Medicaid) –  chương trình chăm sóc sức khỏe của liên bang cho người nghèo và người tàn tật; tín dụng sinh viên, trợ cấp tem phiếu thực phẩm và phúc lợi hưu bổng cho nhân viên liên bang. Tuy nhiên chính vì các khoản cắt giảm quá nhiều, quá lớn nên kế hoạch ngân sách của ông Trump sẽ rất khó được quốc hội thông qua cho dù đảng Cộng hòa đang kiểm soát cả Hạ viện và Thượng viện. Những cắt giảm này được thực hiện theo nguyên tắc của kế hoạch sơ bộ từ tháng Ba, nhằm mục tiêu giảm quy mô, hoạt động của chính phủ và trợ cấp cho nước ngoài. Khi đó kế hoạch này đã nhanh chóng bị các nghị sĩ đối lập phản bác.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa, ông John Cornyn nói: “Tôi nghĩ rằng đặc quyền của Quốc hội là đưa ra những quyết định về ngân sách qua sự tham vấn từ Tổng thống”. Ông dự đoán việc cắt giảm Medicaid sẽ khiến kế hoạch ngân sách của ông Trump không thể qua được Thượng viện. Ông nói: “Hầu hết các đề xuất ngân sách của tổng thống mà tôi biết về cơ bản sẽ ‘chết’ khi tới [Thượng viện]”.

Kế hoạch này cắt giảm gần 3,6 nghìn tỷ USD từ một loạt các chương trình phúc lợi và chi tiêu của các cơ quan trong nước trong thập kỷ tới. Kế hoạch này đưa ra trong hoàn cảnh giả định Thượng viện sẽ thông qua việc bãi bỏ và thay thế luật chăm sóc sức khoẻ của Tổng thống Barack Obama, gọi tắt là “Obamacare” (đã được Hạ viện phê duyệt hồi đầu tháng Năm vừa qua), đồng thời cắt giảm Medicaid, xóa bỏ trợ cấp tín dụng sinh viên, giảm mạnh chương trình tem phiếu thực phẩm và  cắt giảm 95 tỷ USD trong chương trình cung cấp ngân sách  cho các bang bảo trì đường cao tốc.

Giám đốc ngân sách của Nhà Trắng, ông Mick Mulvaney nói với các phóng viên hôm thứ Hai 22/5 rằng “Chúng tôi cần người đi làm. Nếu bạn đang nhận tem phiếu thực phẩm, chúng tôi cần bạn đi làm. Nếu bạn bị khuyết tật, nhưng vẫn có thể làm việc, chúng tôi cần bạn trở lại làm việc”.

Kế hoạch ngân sách này phản ánh quan điểm về duy trì chính phủ ở quy mô nhỏ của ông Mulvaney, một cựu nghị sĩ của phe bảo thủ. Trong khi đó, ông Trump gần đây tỏ ra ít quan tâm đến các vấn đề ngân sách và kế hoạch này vẫn được Nhà Trắng đưa ra trong khi tổng thống thì đang trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên.

Kế hoạch ngân sách của ông Trump hứa hẹn cải tổ luật thuế và nới rộng các quy định điều hành từ chính phủ để giúp tăng trưởng kinh tế từ tỷ lệ trung bình 2,1% của các năm gần đây lên mức tăng trưởng bền vững hàng năm là 3% hoặc cao hơn. Tăng trưởng cao hơn có nghĩa sẽ giảm được thâm hụt ngân sách. Và nếu kế hoạch này được thực hiện sẽ giúp chính phủ đảm bảo được cân bằng ngân sách vào năm 2027.

Trong trường hợp kinh tế không đạt được tăng trưởng ở mức cao như dự đoán, kế hoạch của ông Trump cũng chỉ dẫn tới mức thâm hụt ngân sách thấp, khoảng 500 tỷ USD trong 10 năm nữa.

Trong  kế hoạch ngân sách của mình, ông Trump sẽ giữ lời hứa như trong chiến dịch tranh cử về việc vẫn giữ ngân sách cho các chương trình chăm sóc y tế cốt yếu và phúc lợi xã hội cho người cao tuổi. Khoản tiền cắt giảm ngân sách của các cơ quan trong nước nếu được các nhà lập pháp chấp thuận hàng năm sẽ được chuyển sang chi tiêu cho quốc phòng, quân sự. Ông Trump cũng hứa hẹn một chương trình nghỉ phép cho các cặp bố mẹ mới sinh em bé do cô Ivanka (con gái ông Trump) bảo trợ, nhưng sẽ không đáp ứng được những lời hứa về cắt giảm thuế lớn.

Các khoản cắt giảm bao gồm:

– Medicaid sẽ giảm hơn 600 tỷ USD trong 10 năm bằng cách giới hạn các khoản thanh toán cho các bang và giúp các thống đốc linh hoạt hơn trong việc quản lý danh sách những người hưởng Medicaid. Những cắt giảm này được kết hợp với việc hủy bỏ kế hoạch mở rộng chương trình Obamacare tới 14 triệu người trong vòng 10 năm tới, cắt giảm gần 25% từ các kế hoạch hiện tại.

– Trong 10 năm tới, cắt giảm 191 tỷ USD của chương trình tem phiếu thực phẩm, tương đương 30%, một con số cắt giảm vượt xa đề xuất trước đây của phe cộng hòa trong quốc hội. Chương trình này đang phục vụ khoảng 42 triệu người.

– Về thuế, ông Trump hứa hẹn sẽ rà soát lại bộ luật thuế để cắt giảm thuế cho doanh nghiệp với việc áp dụng 3 khung thuế ở các mức 10%, 25% và 35%. Điều này sẽ vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa không bị thâm hụt ngân sách do giảm thuế quá sâu.

Nhà Trắng cho rằng cắt giảm thuế như đề xuất sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng cao hơn và tăng trưởng kinh tế sẽ khiến doanh nghiệp sẽ đóng góp thêm khoảng 2 nghìn tỷ USD tiền thuế trong 10 năm.

Bản ngân sách này bổ sung thêm chi tiết cho bản kế hoạch trước đó, đề xuất 54 tỷ USD, tăng 10% cho quân đội trên mức trần hiện có của chi tiêu cho Lầu năm góc. Khoản tăng thêm này được lấy từ khoản cắt giảm các chương trình phi quốc phòng như nghiên cứu y tế và viện trợ nước ngoài. Tuy nhiên, các hoạt động thực thi pháp luật và an ninh biên giới sẽ vẫn được tăng chi.

Hầu hết các cơ quan chính phủ sẽ có những sự cắt giảm mạnh mẽ, đặc biệt là Bộ Ngoại giao và Cơ quan Bảo vệ Môi trường.

Có một số khoản chi tiêu mới trong kế hoạch của Tổng thống Trump cho năm tài chính 2018, sẽ bắt đầu ngay vào tháng Mười.

Trong khoản tăng chi phí cho Lầu năm góc sẽ có khoản thanh toán trị giá 1,6 tỷ USD để bắt đầu xây dựng một bức tường dọc biên giới với Mexico, nhằm thực hiện cam kết trọng tâm trong chiến dịch tranh cử tổng thống của Trump năm 2016.

Bộ trưởng Tài chính Steven Mukuchin cho biết kế hoạch ngân sách sẽ đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế bằng cách thúc đẩy đầu tư vốn và tạo việc làm cho những người lao động đã mất việc trong giai đoạn khó khăn.

Tân Bình

Xem thêm: