Thăm dò Ukraine: Zelensky chỉ đạt 16% phiếu bầu, thua xa Zaluzhny 27%

Nhật Tân
•
Thứ Hai, 02/12/2024

Chỉ 16% dân Ukraine sẽ bầu Tổng thống Volodymyr Zelensky tái đắc cử, theo thăm dò công bố hôm Thứ Ba của Sociological Association of Ukraine, thua xa con số 27% dành cho Cựu Tổng tư lệnh Valery Zaluzhny. 60% cho rằng ông sẽ không qua nổi vòng đầu bầu cử tổng thống. Tờ The Times (Anh quốc) đăng bài “độ tín nhiệm trong công chúng của Zelensky đã giảm như thế nào sau gần 3 năm chiến tranh” ở mục “phân tích sâu” (in depth) cho rằng chiến tranh và tham nhũng là lý do mà dân Ukraine sẽ không chọn ông cho nhiệm kỳ tiếp. Đối thủ của ông, Zaluzhny, người bị ông biếm chức đi nơi khác, mặc dù chỉ đạt con số không cao là 27%, nhưng cũng vượt xa ông. Nhiệm kỳ 5 năm của ông Zelensky đã kết thúc rồi, nhưng tình trạng thiết quân luật của nước này do ông liên tục gia hạn đã khiến việc bầu cử bị hoãn lại mãi cho đến nay. Hồi tháng 10, Cựu Tổng thống Petro Poroshenko trong một phỏng vấn trực tiếp (live) tại truyền hình nội địa, đã nói rằng giờ mà tổ chức bầu cử tổng thống Ukraine thì người đắc cử sẽ là… Vladimir Putin.

Zelensky 1 — Tổng thống Zelensky lúc rời cuộc họp gây tranh cãi với các Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ tại Điện Capitol vào ngày 21/9/2023. (Nguồn ảnh: Chip Somodevilla/Getty Images)

Thăm dò

Theo The Times bình luận, cuộc thăm dò 1.200 người dân được tổ chức bởi một cơ quan có trụ sở tại Kiev này là “nghiên cứu toàn diện nhất về bầu cử tổng thống” Ukraine kể từ tháng 2/2022.

Ông Zelensky không những chỉ có số tán thành quá thấp, 16%, mà đồng thời cũng bị số phản đối quá cao, khi có 60% cho rằng ông đừng tham gia tranh cử lần tới nữa vì sẽ không qua nổi vòng loại đầu tiên.

Poroshenko: Vladimir Putin sẽ thắng nếu bầu cử tổng thống Ukraine

Trong một chương trình truyền hình nội địa hồi tháng 10, Cựu Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko nói rằng:

“Zelensky sẽ không thắng cuộc bầu cử này đâu. Đây thuận tiện nói luôn, trong tình trạng này, Poroshenko cũng không thắng, cả Zaluzhny cũng thế thôi.

Putin sẽ thắng bầu cử đó.”

Đoạn video nguyên gốc (tiếng Ukraine) được chính ông Poroshenko đăng ở đây trên mạng xã hội.

Ex-President of Ukraine Poroshenko says that if there be elections in Ukraine now, Putin will win it. https://t.co/L4eMWHXp2b pic.twitter.com/Yog8nip2CG
— Diana Panchenko 🇺🇦 (@Panchenko_X) October 12, 2024

Petro Poroshenko lên chức tổng thống Ukraine từ 2014, sau vụ chính biến Maidan, và đương nhiên, ông là người chống Nga. Ông thua Volodymyr trong cuộc bầu cử năm 2019. Năm nay, khi ông Zelensky chưa chính thức quyết định hoãn vô thời hạn bầu cử 2024, ông Poroshenko đã tỏ ý ông sẽ ra tranh cử lần này.

Ông phàn nàn rằng tình hình đoàn kết trong nội bộ Ukraine quá kém, uy tín xuống thấp. Ông nói rằng Vladimir Putin đắc cử không phải là không có tính lôgic trong đó. Nếu gộp hết cả Ukraine, gộp cả phần Nga đã sáp nhập vào bản đồ ấy, mà bầu cử, thì với số người gốc Nga mà đại đa số ủng hộ ông Putin, thì ông Putin chắc chắn chiến thắng áp đảo trong tuyển cử tổng thống Ukraine.

Valery Zaluzhny

Mặc dù với 27% số dân tán thành không phải là cao, nhưng Valery Zaluzhny, Cựu Tổng tư lệnh Toàn quân Ukraine, vẫn vượt xa ông Zelensky. Tờ The Times gọi ông Zaluzhny là “đối thủ tiềm năng” (potential rival) của ông Zelensky, bởi vì từ đầu đến nay, ông Zaluzhny chưa từng bao giờ bày tỏ ý rằng ông ấy sẽ tham gia tranh cử tổng thống Ukraine.

Dù vậy, việc ông Zaluzhny bị ông Zelensky cách chức hồi đầu năm nay, là do “một số tin đồn về việc bất đồng quan điểm trong việc điều hành quân đội,” và được giới quan sát phân tích rằng đó cũng là do ông Zelensky bài trừ đối lập, theo The Times.

Việc ông Zelensky bài trừ các phần tử đối lập là điều không có gì mới. Ông ấy làm nhiều lần rồi. Lần gần đây nhất là vào đầu tháng 9, trước chuyến công du sang Mỹ, ông đã thay đổi 1/2 chính phủ Ukraine, trong đó có 9 bộ trưởng bị thay, ngay cả ngoại trưởng Dmytro Kuleba làm việc rất đắc lực cũng bị ép từ chức.

Sau khi bị cách chức, ông Zaluzhny được chuyển sang làm Đại sứ Ukraine tại Anh. Vấn đề ở đây là, ông không thạo tiếng Anh và văn hóa Anh. Sau một sự cố nhầm lẫn Othello trong vở bi kịch của đại văn hào Shakespeare là tự độc sát hay là tự đâm chết trong sự kiện văn hóa Viện Quan hệ Quốc tế Vương quốc Anh, ông đã dứt khoát xin Kiev cung cấp cho ông một phiên dịch viên. Quá hiển nhiên, nếu ông vẫn là Tổng Tư lệnh Ukraine, điều mà dân chúng Ukraine cảm thấy hợp lý, thì vấn đề ông không thạo tiếng Anh hoàn toàn không sao cả. Nhưng mà, ông vì lý do nào đó được ông Zelensky cho trở thành Đại sứ tại Anh.

Ông Zaluzhny nói tiếng Anh không lưu loát:

You can’t buy intellect…
😄Ukraine’s ambassador to London and former AFU commander-in-chief Valeriy Zaluzhny embarrassed himself during a speech at Britain’s Royal Institute of International Affairs.
The newly appointed member of the diplomatic mission asked for help… pic.twitter.com/9euxixfFiW
— Zlatti71 (@Zlatti_71) October 18, 2024

Thành bởi Tiêu Hà bại bởi Tiêu Hà

Có lẽ tương tự cách mà người Hoa nói, “thành bởi Tiêu Hà, bại bởi Tiêu Hà,” lý do khiến ông Zelensky chiến thắng ông Poroshenko năm 2019 —hứa hẹn sẽ đem lại hòa bình cho Ukraine, và hứa hẹn dẹp loạn tham nhũng của nước này— cũng chính là lý do mà dân chúng Ukraine không muốn ông tiếp tục làm tiếp trong nhiệm kỳ tới: Vấn đề chiến tranh và vấn đề tham nhũng.

Theo phân tích của The Times, làm tổng thống Ukraine là một nghề khó khăn lắm, cho nên, cần thông cảm. Không phải chỉ khó với cá nhân ông Zelensky thôi, mà khó cả với các đời tổng thống khác.

“Không một tổng thống nào của Ukraine có thể thành công làm tới nhiệm kỳ thứ hai, ngoại trừ Leonid Kuchma, người tái đắc cử năm 1999 trong cuộc bầu cử bị nghi ngờ gian lận,” tờ The Times viết.

Tổng thống thứ nhất Leonid Kravchuk đã ra đi vào năm 1994 sau khi kinh tế Ukraine suy thoái. Tổng thống thứ 3 Viktor Yushchenko lật ngược kết quả bầu cử vốn người thắng là Viktor Yanukovych năm 2005 nhờ Cách mạng Cam (cách mạng màu) buộc phải tiến hành bầu cử lại. Nhưng sau 1 nhiệm kỳ làm ăn chán quá và bị loại ngay từ vòng 1 bầu cử tổng thống năm 2010, dẫn tới Viktor Yanukovych đã đắc cử làm tổng thống thứ 4. Nhưng 2014 ông Yanukovych bị lật đổ bởi Cách mạng Nhân phẩm (lại cách mạng màu), và sau đó Petro Poroshenko lên, với chủ trương chống Nga.

Vậy là, nghề làm tổng thống Ukraine thật đúng là khó làm. Có đến 2 lần cách mạng màu.

Bài viết của The Times, tuy là bài trong mục “phân tích sâu” (in depth), đã không chỉ ra chi tiết vấn đề tham nhũng thời chính quyền Zelensky, mặc dù có 2 lần nhắc tới trong bài, khi viết rằng tham nhũng là 1 trong 2 nguyên nhân chính của việc nhân dân Ukraine mất tín nhiệm đối với ông Zelensky.

Có lẽ tác giả tờ báo cho rằng không cần viết chi tiết, vì vấn đề tham nhũng này đã được nói đến trong nhiều phương tiện truyền thông rồi.

Còn về vấn đề chiến tranh, tờ báo trích dẫn lời một số người Ukraine cho rằng nên thông cảm vì tình huống chiến tranh khó khăn.

Tổng thống Zelensky nói có thể bầu cử nếu được thêm 135 triệu USD tài trợ và có chỉnh luật — Lindsey Graham —Thượng nghị sỹ Mỹ, đảng viên Đảng Cộng hòa, người trong suốt thời gian qua vẫn ủng hộ mạnh mẽ chiến tranh Ukraine chống Nga, và cũng ủng hộ mạnh mẽ chính quyền Zelensky— ngày 23/8/2023 đã có gợi ý rằng Ukraine vẫn nên tổ chức bầu cử, kể cả trong thời gian thiết quân luật, để chứng tỏ rõ ràng rằng Ukraine cũng là dân chủ. Nhưng ông Zelensky bác bỏ điều ấy, nói rằng đang thiết quân luật thì không bầu cử (mà thiết quân luật có hay không là do chính ông gia hạn), và nói rằng Ukraine thiếu tiền, cần 135 triệu USD nếu muốn tổ chức bầu cử.

Nhật Tân