Xung đột Thái Lan – Campuchia, ĐCSTQ đóng vai trò gì?

Hoành Hà
•
Thứ Sáu, 19/12/2025

Xung đột biên giới Thái Lan – Campuchia, trong đó Thái Lan chiếm lại vùng lãnh thổ tranh chấp suốt hàng trăm năm, thậm chí còn ném bom các khu trung tâm lừa đảo trực tuyến nằm trong lãnh thổ Campuchia, nhưng dường như bên chịu tổn thất lớn nhất trong cuộc xung đột này lại là Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).

Ngày 16/12/2025, quân đội Thái Lan đăng tải trên Facebook nhiều hình ảnh và video cho biết lực lượng xe tăng đã tiến hành hành động quân sự, pháo kích một tòa nhà sòng bạc cùng cứ điểm của các đối tượng lừa đảo nằm trên lãnh thổ Campuchia. (Nguồn: FB@Army Military Force)

Sau một tuần không kích và giao tranh trên bộ, Thái Lan tuyên bố đã hoàn thành mục tiêu thu hồi lãnh thổ và ngừng tấn công, hiện các hoạt động giao tranh quy mô lớn đã chấm dứt. Tuy nhiên, quân đội Thái Lan cho biết sẽ đánh cho lực lượng quân sự Campuchia suy yếu nghiêm trọng, khiến trong thời gian dài không thể gây ra mối đe dọa đối với Thái Lan.

Xung đột Thái–Cam bắt nguồn từ tranh chấp biên giới lịch sử

Cuộc xung đột lần này cũng giống các lần trước, đều bắt nguồn từ tranh chấp biên giới lịch sử. Trọng tâm là ngôi đền cổ Preah Vihear của người Khmer từ thế kỷ XI. Bản đồ thuộc địa Pháp năm 1907 xếp ngôi đền này vào lãnh thổ Campuchia, nhưng vùng đất xung quanh rộng 4,6 km² vẫn chưa được phân định rõ. Năm 1962, Tòa án Công lý Quốc tế phán quyết ngôi đền thuộc về Campuchia. Năm 2008, UNESCO ghi danh Preah Vihear là Di sản Thế giới, khiến quan hệ Thái Lan – Campuchia xấu đi, và năm 2011 từng bùng phát xung đột biên giới.

Loại xung đột biên giới này không hiếm trên thế giới, phần lớn do các cường quốc thực dân tùy tiện vạch đường ranh giới. Ví dụ, đường McMahon ở biên giới Trung–Ấn là một trường hợp điển hình. Nhiều xung đột biên giới giữa các nước châu Phi cũng như vậy. Khi tất cả đều bị cùng một thực dân cai trị thì không thành vấn đề, nhưng sau khi độc lập, chia thành các quốc gia khác nhau, những đường biên được vạch tùy tiện năm xưa lại trở thành cơ sở cho hàng chục năm chiến tranh.

Trong lần này, vào các tháng 5–6, hai nước Thái Lan và Campuchia đã xảy ra các vụ xung đột biên giới nhỏ, ban đầu là những va chạm thông thường tại vùng lãnh thổ tranh chấp, điều vốn thường xuyên xảy ra trong lịch sử Thái–Cam. Khi Khmer Đỏ bị đánh bật khỏi Phnom Penh và rút về khu vực biên giới Thái–Cam, tự thân còn không lo xong, họ vẫn từng tấn công Thái Lan tại khu vực này.

Từ tháng 7 xung đột leo thang lớn, các khu lừa đảo trực tuyến của Campuchia trở thành mục tiêu, người Trung Quốc hò reo

Từ ngày 24/7 năm nay, xung đột leo thang trên diện rộng, Thái Lan điều F-16 không kích các mục tiêu trong lãnh thổ Campuchia; Campuchia cáo buộc pháo Thái Lan bắn vào khu dân cư; thương vong trong giao tranh trên bộ tăng lên hàng chục người. Sau đó, dù đạt được thỏa thuận ngừng bắn thông qua sự hòa giải của ông Trump, Thái Lan cáo buộc Campuchia dùng mìn làm binh sĩ Thái Lan bị thương, khiến lệnh ngừng bắn bị phá vỡ. Bước leo thang này rất có thể bắt nguồn từ việc Hun Sen tiết lộ nội dung cuộc điện đàm với Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn, dẫn đến khủng hoảng Chính phủ Thái Lan, cộng thêm việc binh sĩ bị mìn gây thương tích.

Tuy nhiên, chỉ riêng việc mìn gây thương tích có lẽ không phải nguyên nhân chủ yếu, bởi một khi rải mìn ở biên giới thì cả hai bên đều có khả năng trúng mìn, hơn nữa thời điểm phát nổ rất ngẫu nhiên, thậm chí có thể xảy ra nhiều năm sau khi rải, khó xác định liệu sự việc có mang tính khiêu khích tức thời như nổ súng hay pháo kích hay không. Thời kỳ biên giới Trung–Việt rải mìn, binh sĩ ném mìn khắp nơi, chính họ cũng không nhớ đã ném ở đâu; sau nhiều năm ngừng chiến, nông dân và trâu bò vẫn thường xuyên bị nổ mìn, cả hai bên đều gặp tình trạng này.

Đợt xung đột nghiêm trọng nhất là lần vào tháng 12 này. Hơn 10 ngày trước, xung đột đột ngột leo thang, Thái Lan điều tiêm kích F-16 bay sâu 70 km vào lãnh thổ Campuchia để ném bom, được cho là đánh trúng khu vực gần trại tị nạn và trường học; Campuchia đóng cửa biên giới, cáo buộc Thái Lan tiến hành tấn công hóa học. Thái Lan cắt nguồn cung nhiên liệu qua Lào sang Campuchia.

Khác với trước đây, lần không kích này nhằm vào các trung tâm lừa đảo trực tuyến trong lãnh thổ Campuchia, khiến một lượng lớn thanh niên Trung Quốc bỏ trốn khỏi các khu lừa đảo.

Khu vực tranh chấp lãnh thổ của hai nước và các trung tâm lừa đảo trực tuyến không nằm cùng một khu vực, không thể là oanh tạc nhầm. Vậy tại sao lại đánh bom các trung tâm lừa đảo? Theo quân đội Thái Lan, khu vực “bị nghi là căn cứ của các phần tử lừa đảo” này được sử dụng làm căn cứ phóng máy bay không người lái tấn công Thái Lan.

Hiện nay, cộng đồng mạng Trung Quốc Đại Lục đồng loạt hoan nghênh, bởi đều là nạn nhân của các cuộc gọi lừa đảo. Nhiều người còn cho biết trong mấy ngày qua số cuộc gọi lừa đảo quấy rối đã giảm đáng kể.

Tuy nhiên, lý do của quân đội Thái Lan cũng có thể chỉ là cái cớ công khai; việc đánh vào các trung tâm lừa đảo có thể chính là một trong những mục tiêu của cuộc xung đột lần này.

Du khách Trung Quốc vốn là nguồn khách lớn nhất của ngành du lịch Thái Lan, nhưng trong nửa đầu năm 2025, do các vụ lừa đảo xuyên biên giới và lo ngại về an ninh, lượng du khách Trung Quốc sụt giảm rõ rệt. Lần này, nhân cơ hội thu hồi lãnh thổ tranh chấp mà tiện thể tiêu diệt các trung tâm lừa đảo, khôi phục hình ảnh an ninh cho Thái Lan, có thể nói là một mũi tên trúng hai đích.

Quân đội Thái Lan nã vào pháo 6 căn cứ lừa đảo tại Campuchia

Ai đứng sau cuộc chiến này? Ai chịu tổn thất lớn nhất?

Trên chiến trường, Thái Lan chủ yếu sử dụng vũ khí của Mỹ, còn Campuchia sử dụng vũ khí của Trung Quốc. Vì vậy, ở một mức độ nào đó, có thể xem đây là cuộc so tài giữa vũ khí, thậm chí là chiến thuật của Mỹ và Trung Quốc. Không quân, lục quân, thậm chí hải quân Thái Lan đều thể hiện mức độ thuần thục trong sử dụng vũ khí, độ chính xác của các đòn oanh kích điểm rất ấn tượng. Trong khi đó, Campuchia dùng súng máy phòng không và súng phóng lựu rocket (PGR) để bắn máy bay, trình độ chỉ ở mức thời chiến tranh Việt Nam.

Điều thú vị là tại buổi họp báo thường kỳ ngày 17 của Bộ Ngoại giao ĐCSTQ, có phóng viên đặt câu hỏi về việc quân đội Thái Lan thu giữ tên lửa chống tăng do Trung Quốc sản xuất của Campuchia. Người phát ngôn trả lời rằng “Trung Quốc trước nay đều tiến hành hợp tác quốc phòng bình thường với Thái Lan và Campuchia, không nhằm vào bên thứ ba, càng không liên quan đến xung đột biên giới Thái–Cam”. Xét việc phóng viên này đến từ lực lượng được sắp xếp sẵn (Tân Hoa Xã), điều đó cho thấy ĐCSTQ muốn phủi bỏ nghi ngờ ủng hộ Campuchia trong xung đột Thái–Cam lần này.

Vậy ai đứng sau cuộc chiến này, và ai chịu tổn thất lớn nhất? Ngoài mục tiêu khôi phục an ninh du lịch Thái Lan đã nêu, còn có một cách nói khác cho rằng Mỹ đã bắt đầu ra tay với các trung tâm lừa đảo, trừng phạt Tập đoàn Thái tử (Prince Group) của Trần Chí (Chen Zhi) , và Thái Lan tiếp tục thực thi.

Điều này rất có khả năng, bởi tiêm kích F-16 được mua từ Mỹ, khi mua phải ký “bảo đảm mục đích sử dụng cuối cùng” (End-Use Certification), trong đó bên mua cam kết các vũ khí này chỉ dùng để phòng vệ, không chuyển giao hoặc sử dụng cho các mục đích ngoài thỏa thuận. Ngoài ra, Quy định về Buôn bán Vũ khí Quốc tế của Mỹ quản lý nghiêm ngặt công nghệ và sản phẩm quân sự; mọi việc chuyển giao hoặc sử dụng cho hành động tấn công khi chưa được cho phép đều là trái pháp luật và có thể dẫn đến trừng phạt nghiêm khắc. Do đó, việc điều F-16 tấn công các trung tâm lừa đảo rất có thể đã được Mỹ ngầm chấp thuận từ trước.

Cả hai khả năng trên đều tồn tại. Cách nói ít có khả năng nhất là các trung tâm lừa đảo không còn nghe theo chỉ huy của ĐCSTQ, nên ĐCSTQ yêu cầu Thái Lan ra tay dạy cho một bài học. Đây rất có thể là phiên bản mà phía ĐCSTQ muốn người khác tin. Dù Thái Lan có quan hệ khá tốt với ĐCSTQ, nhưng không thể so với Campuchia. ĐCSTQ hoàn toàn có thể để Campuchia tự làm việc này, không cần phải vòng vo phức tạp và lại còn đánh vào người bạn thân cận nhất của mình.

Hơn nữa, hiện quân đội Thái Lan còn công bố video binh sĩ Campuchia được quân đội ĐCSTQ huấn luyện. Thực tế, cả Thái Lan và Campuchia đều có hợp tác quân sự với ĐCSTQ. Ngoài việc cung cấp vũ khí, trang bị và hỗ trợ kỹ thuật quân sự cho Campuchia, ĐCSTQ còn đào tạo quân đội Campuchia tại các học viện quân sự ở Trung Quốc Đại Lục. Trung Quốc và Campuchia xác định quan hệ là “bạn bè sắt đá”, là phần quan trọng trong “Quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung Quốc-Campuchia”.

Điều này vốn không phải bí mật, nhưng việc quân đội Thái Lan công bố vào thời điểm này rất có thể nhằm thể hiện lập trường, làm rõ rằng phía sau Campuchia là ĐCSTQ.

Nghi vấn “Viện Khoa học Sự sống Campuchia”

Còn một vấn đề khác cũng liên quan đến ĐCSTQ. Không lâu sau khi xung đột bắt đầu, Hun Sen đã bóng gió kêu gọi một bên nào đó nếu còn không ra mặt thì sẽ công bố danh sách, sau đó trên mạng xuất hiện một danh sách đối tác của “Viện Khoa học Sự sống Campuchia”, toàn bộ đều là các trường đại học, bệnh viện và công ty công nghệ sinh học của Trung Quốc Đại Lục.

Loạt tổ chức TQ hợp tác với viện khoa học Campuchia bị cáo buộc ‘mổ cướp nội tạng’

Dù không thể biết danh sách này có phải do Chính phủ Campuchia công bố hay không, thậm chí không thể xác thực tính chân thực, bởi trang web của “Viện Khoa học Sự sống Campuchia” đã bị xóa, nhưng các bản lưu trữ mạng cho thấy trong danh sách đối tác chiến lược của viện này thực sự có Công ty TNHH Công nghệ Tế bào Sinh học Nguồn Phẩm Hồ Nam, trùng khớp với danh sách lan truyền trên mạng.

Theo báo The Paper của Trung Quốc Đại Lục ngày 17/12 đưa tin, công ty “Nguồn Phẩm” đã sớm vào ngày 28/11 công bố tuyên bố phủ nhận hợp tác với Viện Khoa học Sự sống Campuchia; còn Bệnh viện trực thuộc số 2 của Đại học Nam Hoa cũng ra tuyên bố vào ngày 15 tháng này, cho biết “Viện Khoa học Sự sống Campuchia” đã mạo danh bệnh viện, đăng tải thông tin hợp tác giả mạo trên website mà không được phép. Hai tổ chức này đều nằm trong danh sách lan truyền trên mạng, gián tiếp chứng minh sự tồn tại và độ tin cậy của danh sách đó.

Vậy Hun Sen nói sẽ công bố danh sách, bất kể có phải là danh sách này hay không, là đang ám chỉ ai? Ngoài ĐCSTQ ra, dường như không tìm được đối tượng thứ hai. “Viện Khoa học Sự sống Campuchia” là một tổ chức cực kỳ đáng ngờ, tự xưng là người dẫn đầu trong lĩnh vực chống lão hóa bằng tế bào gốc, với các dự án nghiên cứu hoàn toàn không phù hợp với trình độ khoa học công nghệ của Campuchia.

Viện này mang danh là cơ quan Campuchia, nhưng website chỉ có tiếng Trung giản thể và tiếng Anh, rất có thể là một tổ chức của Trung Quốc Đại Lục, liên quan đến cấy ghép nội tạng và kéo dài tuổi thọ cho quan chức cấp cao ở Trung Quốc Đại Lục.

Các trung tâm lừa đảo trực tuyến bị Thái Lan ném bom lần này và các cơ sở bị nghi liên quan đến mổ cướp nội tạng đều có mối liên hệ chằng chịt với ĐCSTQ. Các trung tâm lừa đảo đều được xây dựng trong các dự án “Vành đai và Con đường” của ĐCSTQ, do các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc thi công, phần lớn do hoặc được hậu thuẫn bởi an ninh quốc gia hoặc công an ĐCSTQ; như Tập đoàn Thái tử bị Mỹ trừng phạt là do Cục Bảo vệ An ninh Chính trị thuộc Bộ Công an ĐCSTQ kiểm soát.

Đặc vụ đào ngũ Eric của cục này đã tiết lộ từ năm 2024 rằng ông từng được sắp xếp làm trưởng một bộ phận tại Tập đoàn Bất động sản Thái tử, đơn vị vận hành trung tâm lừa đảo, nhằm dụ bắt họa sĩ truyện tranh bất đồng chính kiến ‘Rebel Pepper’ Vương Lập Minh (Wang Liming).

Tổng hợp lại, trong xung đột Thái Lan – Campuchia lần này, bên chịu đòn nặng nề nhất không phải Campuchia, mà là ĐCSTQ đứng phía sau.