Khả năng tập trung thấp, quá phụ thuộc vào công nghệ và thiếu hứng thú học tập là những vấn đề mà Thế hệ Alpha được cho là đang mắc phải. 

New Project 45
Thế hệ Alpha đang gây ra nhiều vấn đề cho giáo viên và cha mẹ chúng. (Ảnh minh họa: Shutterstock)

Nhóm nhân khẩu học, sinh ra trong khoảng những năm 2010 đến giữa những năm 2020, đang bước vào một thế giới giáo dục hoàn toàn khác biệt so với những người tiền nhiệm của họ là Thế hệ Z. Bị ảnh hưởng bởi tác động của đại dịch COVID-19 khi còn nhỏ, Thế hệ Alpha đang đi học vào thời điểm công nghệ phổ biến hơn bao giờ hết trong giáo dục.

Và nếu tin vào những gì diễn ra trên mạng xã hội, thì hành trình đến với giáo dục của họ không hề suôn sẻ, khi giáo viên và những người sáng tạo phương tiện truyền thông xã hội đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về Thế hệ Alpha và mối quan hệ của họ với việc học và công nghệ.

Mối lo ngại không chỉ giới hạn ở phương tiện truyền thông xã hội – một báo cáo được công bố vào tháng 1 năm 2025 từ Đánh giá tiến bộ giáo dục quốc gia (NAEP) của Hoa Kỳ cho thấy kỹ năng đọc và toán của học sinh lớp 4 và lớp 8 đã giảm xuống ở nhiều tiểu bang, xuống dưới mức trung bình toàn quốc.

Peggy Carr, ủy viên của Trung tâm Thống kê Giáo dục Quốc gia, cho biết : “Những kết quả năm 2024 này cho thấy rõ ràng rằng học sinh chưa đạt được trình độ mà các em cần đạt được hoặc chưa đạt được trình độ mà chúng ta mong muốn”.

Thế hệ Alpha đang gặp phải những khó khăn gì ở trường?

Nhà nghiên cứu giáo dục, Elizabeth McPherson, đã trả lời Newsweek qua email: “Đã có sự thay đổi đáng chú ý trong sự tham gia và trách nhiệm của học sinh. Nhiều học sinh ngày nay tỏ ra thờ ơ và không kết nối với việc học của chính mình, và đó không chỉ đơn thuần là vấn đề động lực mà còn là vấn đề hệ thống”.

Trích dẫn việc thiếu học thi và tỷ lệ đi học thấp, cô McPherson cho biết: “Khi học sinh biết rằng nỗ lực tối thiểu vẫn có thể được lên lớp và rằng họ có thể vắng mặt thường xuyên mà không bị phạt, họ sẽ không còn thấy được giá trị của việc đi học – cả về mặt tinh thần lẫn thể chất”.

Matt Eicheldinger là chủ bút của tờ New York Times và là người sáng tạo nội dung số trên TikTok có kinh nghiệm giảng dạy, trao đổi với Newsweek rằng mặc dù trải nghiệm của học sinh rất khác nhau giữa các quận và tiểu bang, nhưng có ba điểm minh họa cho “sự thay đổi đáng chú ý trong sự tập trung và tương tác của học sinh tại trường, tất cả đều liên quan đến Thế hệ Alpha “, ông nói, khi “điện thoại thông minh trở nên phổ biến hơn, khi các thiết bị một-một được đưa vào trường học và việc quay trở lại trường học trực tiếp sau Covid-19”.

Ông Eicheldinger cho biết việc điện thoại thông minh trở nên phổ biến hơn đã gây ra “sự gián đoạn lớn”, đặc biệt là ở cấp trung học cơ sở.

“Không chỉ là việc học sinh cố gắng sử dụng chúng trong giờ học”, ông nói. “Sự tham gia của học sinh vào tin nhắn văn bản và phương tiện truyền thông xã hội đã mang các vấn đề xã hội bên ngoài trường học vào trường học. Thật khó để quản lý tất cả các hành vi bắt nạt, quấy rối và lo lắng trực tuyến, và đặt rất nhiều gánh nặng lên giáo viên lớp học, cố vấn, nhân viên xã hội và ban quản lý để tìm ra cách xử lý. Điều này có tác động tiêu cực trực tiếp đến việc học của học sinh”.

Gabe Dannebring, một giáo viên và người sáng tạo TikTok có hơn 1 triệu người theo dõi, chia sẻ với Newsweek : “Tôi nhận thấy Gen Alpha gặp khó khăn trong việc tập trung ở trường. Học sinh liên tục bị công nghệ kích thích trong thời gian rảnh rỗi, vì vậy khi học, các em gặp khó khăn trong việc tập trung vào nhiệm vụ trong thời gian dài”.

Dannebring cũng lưu ý rằng “Thế hệ Alpha cũng rất lo lắng, điều này khiến các em gặp khó khăn khi giao tiếp với đám đông. Hiện nay, tôi thấy học sinh hoảng loạn hơn bao giờ hết khi phải thuyết trình trước các bạn cùng lớp”.

Công nghệ đang tác động thế nào đến thế hệ trẻ?

“Công nghệ đang tác động đến thế hệ này theo những cách mạnh mẽ—cả tốt lẫn xấu”, McPherson cho biết. “Học sinh có quyền truy cập không giới hạn vào kiến ​​thức. Đó là một món quà. Nhưng món quà đó đi kèm với một cái giá: sự thỏa mãn tức thời. Và điều đó khiến học sinh khó cam kết với các quá trình học tập chậm, phức tạp hoặc đầy thử thách”.

Dannebring đồng tình với quan điểm này: “Công nghệ đang tác động đến thế hệ này theo nhiều cách, và không phải tất cả đều theo hướng tích cực. Nhiều học sinh đã quá quen với sự thỏa mãn tức thời và cảm giác hưng phấn từ điện thoại đến nỗi việc học trên lớp, vốn chậm hơn và ít kích thích hơn, trở nên chán nản”.

Eicheldinger cho biết khi trường của ông giới thiệu iPad một kèm một cho học sinh, “có những lợi ích rõ ràng và hiển nhiên mà chúng tôi rất mong đợi”, bao gồm “khả năng cho học sinh có nhiều lựa chọn quy trình làm việc tốt hơn, phụ huynh có thể giao tiếp rõ ràng hơn với nhà trường về việc chấm điểm, có internet như một công cụ hỗ trợ các nguồn tài nguyên giảng dạy khác và tất cả các loại công nghệ khác mà chúng tôi thấy có tiềm năng”.

Nhưng điều này cũng có nhược điểm.

“Tôi không nghĩ chúng ta đã sẵn sàng cho tác động tiêu cực mà nó gây ra đối với việc học”, Eicheldinger cho biết, giải thích rằng học sinh “liên tục cố gắng chơi trò chơi”“không có khả năng kiểm soát các xung động”, đồng thời nói thêm rằng “chúng tôi có những học sinh không thể ngừng chạm vào iPad của mình, thậm chí chỉ cần vuốt màn hình chính”.

Và học sinh không chỉ có thời gian sử dụng màn hình ở trường.

Eicheldinger cho biết: “Chúng tôi có những học sinh đôi khi dành cả ngày học trên màn hình và sau đó về nhà dành thêm 4-5 giờ để giải trí trên màn hình”.

Công nghệ đang tác động đến cách học sinh liên hệ với các môn học truyền thống như đọc và viết.

“Với cách thức hoạt động của thuật toán mạng xã hội, học sinh được cung cấp nội dung không ngừng nghỉ không chỉ giải trí mà còn được thiết kế riêng theo sở thích của các em”, Dannebring cho biết. “Trải nghiệm được cá nhân hóa đó khiến các nhiệm vụ học thuật truyền thống như đọc và viết trở nên kém hấp dẫn hơn nhiều”.

Dannebring cho biết: “Khi bạn đã quen với nội dung có nhịp độ nhanh, hấp dẫn về mặt hình ảnh và mang tính cá nhân hóa cao, thì bài tập đọc hiểu thông thường sẽ không còn phù hợp nữa”, đồng thời nói thêm rằng học sinh “là sản phẩm của môi trường xung quanh và môi trường của họ là sự kích thích liên tục của công nghệ số và sự gia tăng dopamine”.

McPherson cho biết: “Nhiều sinh viên gặp khó khăn trong việc tìm ra giá trị trong các môn học truyền thống trừ khi có sự đền đáp trực tiếp, hữu hình. Nếu họ không thấy được cách đọc hoặc viết sẽ chuyển thành tiền lương hoặc lợi ích tức thời, họ thường không hứng thú. Động lực nội tại – loại động lực giúp bạn tiếp tục học ngay cả khi có điều gì đó khó khăn – đang dần biến mất”.

Cần thay đổi gì cho thế hệ Alpha?

“Chúng ta cần khôi phục lại trách nhiệm giải trình”, McPherson nói. Và hơn thế nữa? “Chúng ta phải suy nghĩ lại về chương trình giảng dạy và cách chúng ta cung cấp nó”.

“Thế hệ này đã khác, vì vậy những chiến lược từ nhiều thập kỷ trước không còn hiệu quả nữa. Chúng ta cần nhiều trải nghiệm học tập thực hành, lấy học sinh làm trung tâm hơn—các dự án, thảo luận, mô phỏng, ứng dụng thực tế”.

Eicheldinger cho biết: “Chúng ta cần dạy học sinh cách xác định xem một nguồn có đáng tin cậy hay không. Học sinh thường dựa vào điều đầu tiên họ đọc [hoặc trong hầu hết các trường hợp, xem] như là nguồn chính, trong khi thực tế nó có thể chỉ là một video phổ biến từ một cá nhân không được đào tạo bài bản về chủ đề này, và thay vào đó chỉ đưa ra ý kiến ​​của họ.”

Dannebring lưu ý những thách thức mà AI đặt ra cho giáo dục .

“Một số học sinh đang trở nên cực kỳ thành thạo với các công cụ như AI”, ông nói. “Nhiều giáo viên thậm chí còn không nhận ra rằng có bao nhiêu công việc của học sinh được hoàn thành 100% bằng AI. Đây là một thách thức vì trong khi công nghệ có thể là một công cụ mạnh mẽ để học tập, thì nó cũng đang thay đổi cách học sinh tham gia vào giáo dục, và nhiều nhà giáo dục vẫn đang cố gắng bắt kịp”.

McPherson nói thêm: “Không phải là từ bỏ truyền thống mà là thích nghi với nó. Chúng ta cần sẵn sàng tưởng tượng lại diện mạo của trường học. Và sự tưởng tượng lại đó nên bắt đầu từ những người có mặt trong lớp học mỗi ngày—giáo viên—và những người chúng ta phục vụ—học sinh của chúng ta”.