EVN nói gì về khoản lỗ gần 45.000 tỷ đồng?

Minh Long
•
Thứ Ba, 09/09/2025

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết khoản lỗ lũy kế khoảng 44.792 tỷ đồng đến cuối năm 2024 chủ yếu từ giá bán lẻ điện thấp hơn giá thành sản xuất giai đoạn 2022-2023 và chi phí hỗ trợ do COVID-19.

evn noi gi ve khoan lo hon gan 45 000 ty dong — Dự án Thủy điện Hòa Bình. (Ảnh: satoriphoto/shutterstock)

Ngày 9/9, Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết khoản lỗ lũy kế đến cuối năm 2024 đến từ hai nguyên nhân chính.

Nguyên nhân thứ nhất là các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đủ trong các lần điều chỉnh giá điện trước đây.

Cụ thể, năm 2022, giá bán điện thương phẩm bình quân là 1.882,73 đồng một kWh, nhưng giá thành sản xuất là 2.032,26 đồng một kWh. Giá bán thấp hơn giá thành khoảng 149,53 đồng một kWh. Giá bán lẻ điện đến người tiêu dùng giữ nguyên từ tháng 3/2019.

Năm 2023, giá bán lẻ điện được điều chỉnh hai lần với mức tăng tổng cộng 7,5%, nhưng vẫn thấp hơn giá điện bình quân. Mỗi kWh bán ra, EVN lỗ khoảng 135,33 đồng một kWh. Giá thành sản xuất điện tăng do chi phí nhiên liệu đi lên. Giá than pha trộn tăng 35-46%, than nhập khẩu đắt thêm 1,7-3,6 lần, dầu thô tăng 1,4-1,7 lần do xung đột Nga – Ukraine. Tỷ giá tăng 1,9% làm chi phí nhập khẩu điện, than, khí đi lên.

Điều kiện thủy văn bất lợi do El Nino khiến tỷ trọng thủy điện giảm từ 38% xuống 30,5%. EVN phải tăng huy động nguồn giá cao như nhiệt điện than với tỷ trọng tăng từ 35,5% lên 43,8%, và điện khí 10-11%. Khâu phát điện chiếm 83% giá thành sản xuất.

Nguyên nhân thứ hai là chi phí hỗ trợ khách hàng do COVID-19 và cung cấp điện đến vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Giai đoạn 2020-2021, EVN thực hiện 5 lần giảm giá điện, tiền điện và hỗ trợ trực tiếp cho khách hàng bị ảnh hưởng, với tổng số tiền khoảng 15.233 tỷ đồng.

Tháng 4-7/2020, ngành điện giảm 10% giá bán lẻ điện sản xuất và kinh doanh cho doanh nghiệp, cơ sở lưu trú du lịch, và miễn toàn bộ tiền điện cho cơ sở cách ly COVID-19. Mức giảm tương tự áp dụng tháng 10-12/2020.

Tháng 6-12/2021, EVN miễn tiền điện cho cơ sở khám chữa bệnh nghi nhiễm và cách ly miễn phí. Giảm 20% tiền điện cho cơ sở khám, điều trị bệnh nhân nhiễm COVID-19.

Tháng 8-9/2021, theo Nghị quyết 83 của Chính phủ, giảm 15% tiền điện trước thuế VAT cho khách hàng bị ảnh hưởng, bao gồm sinh hoạt trên 200 kWh một tháng. Tháng 9-11/2021, giảm 10% tiền điện trước VAT cho doanh nghiệp, cơ sở lưu trú, chống dịch.

EVN cũng cung cấp điện đến vùng khó khăn. Tại đảo Phú Quý, Côn Đảo, Bạch Long Vĩ, giá thành sản xuất 7.000-12.000 đồng một kWh, trong khi giá bán bình quân khoảng 2.000 đồng một kWh. Năm 2022, chênh lệch tại huyện đảo, xã đảo là 387 tỷ đồng. Năm 2023, con số tăng lên 428 tỷ đồng.

Doanh thu từ hoạt động liên quan đến sản xuất kinh doanh điện khoảng 10.000-12.000 tỷ đồng trong hai năm, giúp giảm bớt áp lực chi phí. Sau khi trừ, còn khoảng 44.000 tỷ đồng chi phí chưa được tính hoặc chưa tính đủ.

Khoản lỗ này ảnh hưởng đến bảo toàn vốn đầu tư nhà nước tại EVN và khả năng vay vốn cho dự án như nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2, LNG Quảng Trạch 2 và 3, mở rộng thủy điện hiện hữu.

Để giải quyết khoản lỗ lũy kế này, Bộ Công Thương đề xuất sửa Nghị định 72/2025/NĐ-CP nhằm cho phép tính toán và phân bổ các khoản chi phí sản xuất, cung ứng chưa được bù đắp từ năm 2022 đến nay vào giá điện. Nhiều ý kiến từ chuyên gia và bộ ngành cho rằng cần làm rõ nguyên nhân lỗ và minh bạch chi phí cấu thành, cùng lộ trình điều chỉnh.

Bộ Công Thương cho biết việc điều hành giá điện dựa trên đánh giá tác động đến hộ sử dụng và lạm phát. Sau phân bổ, giá điện thực hiện theo cơ chế hiện hành. Với thủy văn thuận lợi 7 tháng đầu năm, kết quả kinh doanh EVN khả quan hơn dự kiến. Nếu bổ sung quy định, mặt bằng giá điện cuối năm gần như không thay đổi hoặc chỉ tăng 2-5%. Nếu điều chỉnh 3% từ tháng 10, chỉ số CPI cả năm tăng khoảng 0,03 điểm phần trăm.

Việc điều chỉnh giá điện theo lộ trình để tránh giật cục và cân bằng lợi ích doanh nghiệp, người dân, theo Bộ Công Thương.