Chính phủ Mỹ đóng cửa ngày thứ ba, dự luật cấp ngân sách bị Thượng viện bác bỏ

Thứ Sáu (ngày 3/10) là ngày thứ ba Chính phủ Mỹ đóng cửa, các thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa đã không thông qua được dự luật cấp ngân sách của từng bên, dẫn đến việc chính phủ tiếp tục bị đóng cửa đến tuần sau. Thượng viện sẽ tiếp tục cố gắng phá vỡ thế bế tắc ngân sách gây ra việc đóng cửa chính phủ vào tối thứ Hai tuần sau (ngày 6/10) theo giờ Mỹ.

Ngay sau khi Thượng viện bỏ phiếu thất bại, Đảng Cộng hòa tại Hạ viện cho biết sẽ kéo dài kỳ nghỉ cho đến ngày 13/10 (thứ Hai tuần tới nữa), nhằm gây áp lực lên các thành viên Đảng Dân chủ.

Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cho biết tuần tới sẽ được chỉ định là “tuần làm việc tại khu vực bầu cử” cho các nghị sĩ, nghĩa là các nghị sĩ sẽ trở về khu vực bầu cử của mình.

Thời gian đóng cửa kéo dài hơn có thể bắt đầu kéo theo ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế. Đảng Dân chủ cũng hy vọng điều này sẽ tạo áp lực lên Đảng Cộng hòa, buộc họ phải nhượng bộ và đạt được thỏa thuận.

Thượng viện lại bỏ phiếu thất bại

Thứ Sáu, các thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ ở Thượng viện lần thứ tư bỏ phiếu bác bỏ một dự luật do Hạ viện thông qua, dự luật này sẽ cấp ngân sách cho chính phủ đến ngày 21/11 và chấm dứt việc chính phủ bị đóng cửa trong ba ngày. Việc đóng cửa này đã khiến hàng trăm ngàn nhân viên liên bang phải tạm nghỉ việc.

Thủ lĩnh đa số tại Thượng viện John Thune đã không thể giành thêm bất kỳ phiếu nào từ phía Đảng Dân chủ cho dự luật cấp ngân sách kéo dài 7 tuần này. Kết quả cuối cùng toàn viện vào thứ Sáu là 54 phiếu thuận và 44 phiếu chống. Dự luật này cần đạt 60 phiếu mới được thông qua.

Có ba thành viên Đảng Dân chủ bỏ phiếu ủng hộ thúc đẩy dự luật này: Thượng nghị sĩ Catherine Cortez Masto (bang Nevada), John Fetterman (bang Pennsylvania) và Angus King (bang Maine, người không thuộc đảng nào nhưng họp với Đảng Dân chủ).

Ba thượng nghị sĩ Dân chủ này trước đó đã hai lần bỏ phiếu ủng hộ dự luật, hy vọng tránh việc chính phủ đóng cửa để bảo vệ quyền lợi của cử tri và trao cho Tổng thống quyền giảm biên chế, sa thải nhân viên liên bang.

Thượng nghị sĩ Rand Paul (bang Kentucky) là thành viên Đảng Cộng hòa duy nhất bỏ phiếu chống dự luật.

Tiến triển đàm phán mới nhất giữa hai đảng

Mặc dù Đảng Cộng hòa chiếm đa số ghế tại cả hai viện của Quốc hội, nhưng ở Thượng viện họ chỉ có lợi thế mong manh. Đảng Dân chủ tận dụng tình thế khi Đảng Cộng hòa tại Thượng viện cần đạt đủ số phiếu then chốt để thông qua dự luật, nhằm đấu tranh trong dự luật cấp ngân sách tạm thời để giữ lại các khoản trợ cấp của “Đạo luật Bảo vệ Bệnh nhân và Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền” (ACA), đồng thời yêu cầu hủy bỏ những điều khoản mà Đảng Dân chủ cho là bất công với người nhập cư và các gia đình thu nhập thấp, trong Đạo luật “To và Đẹp” cùng Đạo luật “Giảm thuế cho Gia đình Lao động” đã được thông qua vào tháng Bảy năm nay.

Đảng Dân chủ cho biết, họ mong muốn kéo dài các khoản trợ cấp tăng cường của Đạo luật ACA thành chính sách vĩnh viễn, để đảm bảo hàng triệu người Mỹ không phải chịu mức phí bảo hiểm cao hơn khi trợ cấp kết thúc, đồng thời ngăn chặn chính quyền Trump cắt giảm hoặc đình chỉ các khoản trợ cấp này thông qua các biện pháp hành pháp.

Trong phiên bản dự luật tạm thời của Đảng Dân chủ, điều khoản 2141 yêu cầu hủy bỏ các quy định trong Đạo luật “To và Đẹp” cùng Đạo luật “Giảm thuế cho Gia đình Lao động” vốn chấm dứt quyền tiếp cận các chương trình y tế do liên bang tài trợ đối với nhiều đối tượng không phải là công dân, trong đó có một số người nhập cư bất hợp pháp.

Đảng Dân chủ khẳng định, việc này nhằm khôi phục hiện trạng trước khi hai đạo luật nêu trên được thông qua vào tháng Bảy, và phủ nhận việc cố ý mở rộng chương trình liên bang cho người nhập cư bất hợp pháp.

Trong khi đó, Đảng Cộng hòa cáo buộc Đảng Dân chủ đang cố tình cấp vốn y tế liên bang cho người nhập cư bất hợp pháp. Họ cho rằng nếu hủy bỏ các biện pháp cải cách được thông qua vào tháng Bảy, các lỗ hổng trong phúc lợi liên bang có thể xuất hiện trở lại, tạo điều kiện cho người cư trú bất hợp pháp tiếp cận các quyền lợi thông qua diện tị nạn, ân xá hoặc các chương trình của tiểu bang.

Đảng Cộng hòa cam kết sẽ thảo luận với Đảng Dân chủ về việc gia hạn “Đạo luật Bảo vệ Bệnh nhân và Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền” (ACA), theo đó các khoản trợ cấp bảo hiểm mở rộng sẽ hết hạn vào cuối năm nay. Tuy nhiên, lãnh đạo Đảng Cộng hòa cho biết họ không thể đưa ra cam kết cụ thể nào.

Để tăng sức hấp dẫn của thỏa thuận tiềm năng với Đảng Dân chủ, Đảng Cộng hòa cũng cam kết rằng nếu chính phủ mở cửa trở lại, họ sẽ thúc đẩy việc xem xét các dự luật cấp ngân sách thường niên, cho phép Đảng Dân chủ có cơ hội thúc đẩy các ưu tiên ngân sách của mình.

Theo báo The Hill, một người quen thuộc với quá trình đàm phán của các thành viên Ủy ban cấp ngân sách Thượng viện thuộc Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa cho biết, các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa tin rằng vào tối thứ Năm, họ “rất gần” đạt được một thỏa thuận lưỡng đảng có thể nhận được 8 hoặc 9 phiếu ủng hộ từ các thượng nghị sĩ Dân chủ cho nghị quyết cấp ngân sách tạm thời của Hạ viện.

Tuy nhiên, đến thứ Sáu, đà tiến đến thỏa thuận đã bất ngờ giảm sút khi thủ lĩnh Đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer (bang New York) can thiệp, kêu gọi các đồng nghiệp Đảng Dân chủ tiếp tục phản đối phương án tạm thời do Hạ viện thông qua cho đến khi Đảng Cộng hòa đồng ý nhượng bộ lớn về việc gia hạn miễn giảm thuế bảo hiểm y tế.

Ông John Thune, vào thứ Sáu, lại tiếp tục kêu gọi các nghị sĩ Dân chủ ôn hòa bỏ phiếu ủng hộ dự luật ngân sách tạm thời của Hạ viện.

Các điều khoản gây tranh cãi trong dự luật cấp ngân sách tạm thời

Trước đây, các bệnh viện tại Mỹ khi cấp cứu cho người nhập cư bất hợp pháp trong những trường hợp khẩn cấp có thể nhận được khoản trợ cấp bổ sung từ chương trình Medicaid liên bang, đôi khi khoản trợ cấp này còn cao hơn cho trẻ em hoặc người cao tuổi. Tuy nhiên, Đạo luật “To và Đẹp” quy định từ tháng 10/2026 sẽ loại bỏ khoản trợ cấp thêm này, dự kiến tiết kiệm khoảng 28,2 tỷ USD.

Phiên bản dự luật cấp ngân sách tạm thời do Đảng Dân chủ đề xuất lại muốn khôi phục khoản trợ cấp bổ sung này.

Trước tháng Bảy năm nay, nhiều người xin tị nạn và người được hưởng ân xá có thể nhận trợ cấp Medicaid hoặc trợ cấp từ Đạo luật ACA, nhưng Đạo luật “To và Đẹp” đã tái định nghĩa tư cách cư trú hợp pháp, loại những đối tượng này khỏi diện nhận trợ cấp.

Ngoài ra, dự luật của Đảng Dân chủ còn muốn khôi phục hình thức tài trợ Medicaid được gọi là “kẽ hở California”, cho phép các tiểu bang điều động nguồn vốn liên bang lớn cho dịch vụ y tế dành cho người nhập cư bất hợp pháp mà không phải tăng chi ngân sách của bang.

Đảng Cộng hòa cho rằng, những đề xuất này cho thấy Đảng Dân chủ không chỉ bảo vệ trợ cấp y tế cho công dân mà còn tích cực yêu cầu xóa bỏ các cải cách nhằm ngăn chặn người nhập cư bất hợp pháp tiếp cận nguồn tài trợ liên bang.

Nhà Trắng trong bản ghi nhớ hôm thứ Tư (ngày 1/10) cho biết, nếu các điều khoản này bị hủy bỏ theo yêu cầu của Đảng Dân chủ, trong 10 năm tới chính phủ liên bang sẽ phải chi thêm gần 200 tỷ USD.

Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (Đảng Cộng hòa) cáo buộc Đảng Dân chủ che giấu bản chất thực sự của đề xuất này, đề xuất sẽ khiến gần 200 tỷ USD được chi cho người không phải công dân Mỹ. Johnson trong tuyên bố cho biết: “Họ đã quyết định thà dùng tiền của người đóng thuế cho người nhập cư bất hợp pháp còn hơn duy trì các dịch vụ thiết yếu cho người dân Mỹ, bao gồm dịch vụ cho cựu chiến binh, bảo hiểm y tế và các chương trình dinh dưỡng cho phụ nữ, trẻ sơ sinh và trẻ em.”

Đảng Dân chủ cho biết, Đảng Cộng hòa đã bóp méo ý định của họ.

Lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện, Hakeem Jeffries, phát biểu với CNN vào thứ Tư (ngày 1/10): “Tiền của người nộp thuế không thể được sử dụng để chi trả cho Medicaid, Medicare hay chi phí liên quan đến ACA cho người nhập cư bất hợp pháp, không có bất kỳ thành viên Đảng Dân chủ nào đề xuất lật ngược quy định liên bang này.”

Ông bổ sung, mục tiêu của Đảng Dân chủ là “bảo vệ an sinh y tế cho người dân Mỹ, giảm chi phí của họ và đảo ngược các biện pháp cắt giảm này”, đưa các biện pháp được thông qua vào tháng Bảy quay trở lại như trước.

Nhà Trắng: Tiếp tục thảo luận về việc cắt giảm nhân sự

Sáng thứ Sáu, người phát ngôn Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) đang phối hợp với các bộ trưởng nội các về khả năng cắt giảm nhân sự, động thái này đã đưa chính phủ vào vùng pháp lý chưa từng có.

Tổng thống Trump đã gặp người phụ trách OMB – ông Russell Vought vào thứ Năm để bàn về việc cắt giảm nhân sự.

Cô Leavitt cho biết: “Các cuộc thảo luận giữa OMB và nội các vẫn đang tiếp tục, họ đang tích cực xác định các lĩnh vực cắt giảm và sa thải, hy vọng việc đóng cửa chính phủ sẽ không kéo dài.”

Trí Đạt (t/h)

Xem thêm

Tổng thống Trump: Công chức có thể bị sa thải nếu chính phủ tiếp tục đóng cửa

Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo rằng công chức liên bang có thể bị sa thải và các dự án cũng bị cắt giảm nếu chính phủ còn tiếp tục đóng cửa.