Trong năm bầu cử bận rộn 2024, nhiều bang tại Mỹ cũng đang thúc đẩy luật riêng của mình. Nhiều luật trong số này sẽ có hiệu lực vào ngày 1/1/2025, bao gồm nhiều khía cạnh, từ kiểm soát súng và cấm trẻ vị thành niên sử dụng mạng xã hội, cho đến bán cần sa và cách nuôi dạy con cái, nuôi gà đẻ trứng, v.v. Nội dung rất đa dạng và sẽ ảnh hưởng đến một số khía cạnh trong đời sống thường nhật của nhiều người.

Hoa Ky 2025
Một cửa hàng súng ở Texas năm 2023. (Ảnh: Brandon Bell/Getty Images)

Luật kiểm soát súng

Các nhà hoạt động về an toàn súng đang mạnh mẽ tuyên truyền một loạt luật mới nhằm mục đích giáo dục người mua súng về các rủi ro liên quan đến việc sở hữu, sử dụng và lưu trữ súng an toàn.

California đã thông qua một loạt luật nhằm thắt chặt các quy định về an toàn súng, bao gồm một quy định thắt chặt việc đăng ký nhiều hơn một khẩu súng ngắn trong vòng 30 ngày; một quy định khác yêu cầu những người buôn bán súng phải cung cấp cho người mua súng cuốn sách cẩm nang về rủi ro sở hữu súng, “bao gồm nguy cơ gia tăng tử vong như một thành viên trong gia đình tự tử, giết người hoặc vô ý gây thương tích”; còn có một hướng dẫn yêu cầu tòa án mở rộng phạm vi xem xét lệnh hạn chế bạo lực súng đạn, bao gồm cả các mối đe dọa bạo lực — đặc biệt là những mối đe dọa dựa trên sự thù hận. Những luật này có hiệu lực vào ngày 1/1/2025.

Tiểu bang Colorado sẽ yêu cầu bắt đầu từ ngày 1/1 rằng bất kỳ khẩu súng ngắn nào trên xe không người lái phải được khóa trong hộp đựng có mặt cứng không dễ nhìn thấy và xe phải được khóa, nhưng có một số trường hợp ngoại lệ. Bắt đầu từ ngày 1/7, tiểu bang cũng sẽ yêu cầu bất kỳ ai muốn xin giấy phép mang theo súng giấu kín phải tham gia một khóa đào tạo kéo dài 8 giờ.

Tiểu bang New Hampshire đang tăng cường quyền sở hữu súng. Luật của tiểu bang này thông qua việc cấm sử dụng các “Mã danh mục thương gia” (MCC) cụ thể để tăng cường bảo vệ quyền riêng tư liên quan đến luật súng, đây là một lập pháp luật được Hiệp hội Súng trường Quốc gia Mỹ (NRA) ủng hộ. Ngoài ra, hơn chục tiểu bang khác cũng có các luật tương tự. New Hampshire cũng không cho phép chủ lao động cấm nhân viên lưu trữ súng trong các phương tiện được khóa. Các luật này có hiệu lực từ ngày 1/1.

Lệnh cấm MCC của tiểu bang Kentucky cũng sẽ có hiệu lực vào ngày 1/1/2025.

Theo NRA, 10 tiểu bang đã thông qua lệnh cấm MCC vào năm 2024 và ít nhất 5 tiểu bang cũng đã thông qua lệnh cấm MCC trước đó, trong khi một số tiểu bang khác đã thông qua yêu cầu lập pháp MCC, bao gồm cả tiểu bang California.

Tiểu bang Minnesota đã thông qua lệnh cấm súng “cò nhị nguyên” (binary trigger hoặc pull and release trigger) có hiệu lực vào ngày 1/1. Súng “cò nhị nguyên” cho phép súng bắn một lần khi bóp cò và sau đó bắn lại một lần nữa khi nhả cò.

Tiểu bang Delaware sẽ coi khuôn viên trường đại học là khu vực an toàn, biến việc sở hữu súng trong khuôn viên trường trở thành trọng tội bắt đầu từ ngày 1/1.

Tiểu bang New York sẽ yêu cầu những người buôn súng treo biển cảnh báo người mua súng về những rủi ro khi sở hữu súng bắt đầu từ ngày 7/1.

Vào năm 2025, tiểu bang New York cũng sẽ triển khai đăng ký lệnh bảo vệ khỏi rủi ro cực độ trên toàn tiểu bang, lệnh này sẽ tạm thời cấm ai đó sở hữu súng nếu họ bị coi là mối nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác.

Luật liên quan đến trấn áp tội phạm và cải cách tư pháp

Bước sang năm 2025, nhiều tiểu bang đang ban hành luật mới để trấn áp phạm và đảm bảo an toàn công cộng. Trong 2 năm qua, các nhà lập pháp của cả lưỡng đảng đã chuyển sang thông qua luật “cứng rắn với tội phạm” khi tội phạm bạo lực gia tăng trong đại dịch COVID-19, hiện tỷ lệ tội phạm dường như đã giảm trở lại mức trước đại dịch.

Mặc dù nhiều người tin rằng những hình phạt khắc nghiệt hơn không thể ngăn cản được hành vi phạm tội, nhưng luật có hiệu lực từ tháng Một này vẫn cung cấp những hướng dẫn cân nhắc mức hình phạt nghiêm khắc hơn.

Luật tiểu bang California áp đặt các hình phạt khắc nghiệt hơn đối với các vụ trộm hàng bán lẻ “đập và lấy” quy mô lớn có hiệu lực từ ngày 1/1.

Tiểu bang Colorado đã ban hành một luật mới có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, nâng cao tiêu chuẩn để được xem xét tạm tha. Theo đó, yêu cầu những người bị kết án về một số tội nhất định phải chấp hành 85% mức án của họ, thay vì 75% để đủ điều kiện được tạm tha. Ngoài ra, những người bị kết án từ 3 tội bạo lực trở lên sẽ không đủ điều kiện để được tạm tha.

Tiểu bang New Hampshire đã thông qua cải cách về bảo lãnh, theo đó kéo dài thời gian tạm giam đối với một số nghi phạm. Phần lớn các điều khoản của dự luật này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.

Tiểu bang Washington cho phép áp dụng các hình phạt nghiêm khắc hơn đối với hành vi lái xe cẩu thả dẫn đến tử vong.

Ở tiểu bang Illinois, đó là cuộc cải cách tư pháp thiên tả, một đạo luật mới yêu cầu đào tạo giáo dục cho các nhân viên thực thi pháp luật về cách ứng phó với những người mắc chứng tự kỷ. Một luật mới khác sẽ đơn giản hóa quy trình cho người chưa thành niên xóa án tích. Theo một đạo luật năm 2009 của Illinois, từ “người phạm tội” tại tiểu bang này đã được thay thế bằng “cá nhân bị ảnh hưởng bởi tư pháp”.

Tại tiểu bang Missouri,  bản cập nhật của luật xóa hồ sơ tội phạm hình sự năm 2012 sẽ được mở rộng phạm vi áp dụng. Bắt đầu từ ngày 1/1/2025, luật mới cho phép cá nhân tăng số lần yêu cầu xóa hồ sơ tội phạm hình sự.

Tại tiểu bang Alabama, “Đạo luật Tiếng nói Tự do” (Sound of Freedom) sẽ có hiệu lực vào tháng 10/2025. Luật này sẽ áp dụng các bản án khắc nghiệt hơn đối với những người bị kết tội buôn bán trẻ vị thành niên.

Luật liên quan đến cần sa

Tiểu bang Minnesota sẽ cho phép 6 cửa hàng bán lẻ cần sa mở tại St. Cloud bắt đầu từ ngày 1/1.

Tiểu bang Connecticut đã thắt chặt các quy định quản lý đối với các sản phẩm cần sa: Các sản phẩm cần sa, chứa từ 0,5 miligam đến 5 miligam THC (tetrahydrocannabinol) mỗi hộp, chỉ có thể được bán bởi các doanh nghiệp cần sa hoặc có giấy chứng nhận đăng ký của Cơ quan Bảo vệ Người tiêu dùng (DCP); từ ngày 2/1, các nhà bán buôn đồ uống được bổ sung THC sẽ phải trả 1 USD thuế trên mỗi hộp được bán ra. Ngoài ra, họ còn phải thanh toán truy thu thuế cho 6 tháng trước đó.

Luật liên quan đến mạng xã hội

Florida quy định bất kỳ ai dưới 14 tuổi ở tiểu bang này đều không được sở hữu tài khoản mạng xã hội, có hiệu lực từ ngày 1/1. Bất kỳ ai từ 14 đến 15 tuổi sẽ có 90 ngày để xin phép cha mẹ hoặc người giám hộ để mở tài khoản mạng xã hội. Luật này cũng bổ sung các khoản tiền phạt nặng và trách nhiệm dân sự đối với bất kỳ trang mạng xã hội nào cố tình vi phạm luật.

Luật cũng yêu cầu bất kỳ trang web nào chứa “tài liệu có hại cho trẻ vị thành niên” phải bổ sung xác minh độ tuổi để ngăn chặn bất kỳ ai dưới 18 tuổi truy cập vào trang web đó. Tương tự như vậy, các khoản phạt nặng sẽ được áp dụng đối với các trang web không tuân thủ.

Tiểu bang Tennessee cũng có luật tương tự có hiệu lực từ ngày 1/1.

Lệnh cấm liên quan đến mua đất nông nghiệp

Tennessee sẽ bắt đầu cấm cư dân từ một số quốc gia nhất định sở hữu đất nông nghiệp tại tiểu bang này bắt đầu từ ngày 1/1. Theo luật này, cư dân của Trung Quốc, Iran, Triều Tiên và các quốc gia khác, thuộc quản hạt của “Quy định về buôn bán vũ khí quốc tế”, đều bị cấm mua cổ phần trên đất nông nghiệp. Các quy định định nghĩa đất nông nghiệp là đất được sử dụng cho mục đích lâm nghiệp, khai thác gỗ, chăn nuôi hoặc nông nghiệp.

Các luật liên quan đến bầu cử và bỏ phiếu

Một đạo luật của tiểu bang Connecticut có hiệu lực vào tháng 7 yêu cầu giám sát video các thùng đựng phiếu bầu vắng mặt. Camera phải ghi lại từ ngày phát phiếu bầu vắng mặt cho đến khi thư ký bầu cử lấy phiếu ra khỏi hộp. Video cũng phải có bằng chứng về ngày và giờ. 

Các video phải được cung cấp cho công chúng trong vòng 5 ngày và thành phố phải lưu giữ các bản ghi video trong một năm.

Luật về chăm sóc sức khỏe và sức khỏe và thể dục

Connecticut cũng có một loạt luật mới có hiệu lực: Hầu hết nhân viên trong tiểu bang giờ đây sẽ có nhiều cơ hội sử dụng chế độ nghỉ ốm có lương; một bộ luật chăm sóc y tế toàn diện đã được ban hành, bao gồm các quy định cung cấp đào tạo và nguồn lực cho các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe gia đình. Mục tiêu của bộ luật này chính là giúp họ phòng ngừa bạo lực tại nơi làm việc, bao gồm cả các mối đe dọa từ chính khách hàng của mình.

Luật mới có hiệu lực từ ngày 1/1 tại tiểu bang Vermont quy định rằng bảo hiểm y tế cho việc tầm soát ung thư đại trực tràng phải tuân theo các khuyến nghị của Nhóm Công tác Dịch vụ Dự phòng Mỹ đối với bệnh nhân không thuộc nhóm nguy cơ cao. Luật này tiếp tục yêu cầu bảo hiểm phải chi trả cho các xét nghiệm sàng lọc ung thư đại trực tràng theo đề xuất của bác sĩ lâm sàng, cũng như các xét nghiệm phòng thí nghiệm dành cho bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ cao; đồng thời, tiếp tục cấm các yêu cầu chia sẻ chi phí đối với những bệnh nhân có nguy cơ cao và không có nguy cơ cao.

Bắt đầu từ ngày 1/1, tất cả trứng gà bán ở tiểu bang Colorado phải đến từ cơ sở nuôi gà mái thả rông, không phải gà lồng.

Một đạo luật ở tiểu bang Illinois đang bắt đầu giúp người dân hủy tư cách thành viên phòng tập thể dục của họ dễ dàng hơn, cho phép mọi người hủy tư cách thành viên phòng tập thể dục của họ qua email hoặc trang web của phòng tập thể dục.

Các luật khác ảnh hưởng đến sinh kế của người dân

Một loạt luật mới ở tiểu bang Wisconsin có hiệu lực từ ngày 1/1. Một luật sẽ áp dụng thuế tiêu thụ mới 3 xu mỗi kilowatt giờ đối với chủ sở hữu xe điện;

Một đạo luật khác sẽ tăng tốc quy trình phê duyệt nhà ở giá rẻ và làm cho việc cản trở của những “kẻ cản trở” trở nên khó khăn hơn;

Một đạo luật nữa sẽ cho phép vé vào cửa hàng năm của công viên quốc gia trong tiểu bang có hiệu lực trong vòng 12 tháng kể từ ngày mua. Trước đó, luật này yêu cầu vé vào cửa công viên tiểu bang hàng năm chỉ có giá trị trong 1 năm dương lịch mà chúng được mua.

Một đạo luật khác ở bang Florida có hiệu lực từ ngày 1/1 quy định rằng hành vi cản trở, đe dọa hoặc quấy rối nhân viên cấp cứu sẽ là khinh tội (tội nhẹ) cấp hai, có thể bị phạt tối đa 60 ngày tù.

Một luật mới khác ở tiểu bang Tennessee yêu cầu chủ nhà cung cấp cho người thuê nhà mới thông tin liên hệ nhất định khi ký hợp đồng thuê nhà.

Tiểu bang Texas sẽ không còn yêu cầu kiểm tra an toàn xe ô tô bắt đầu từ ngày 1/1/2025.

Một luật mới ở tiểu bang Nevada sẽ thay đổi từ ngữ trong hiến pháp của bang: Đối với các thuật ngữ đề cập đến người khuyết tật, chẳng hạn như “tinh thần thất thường” sẽ được đổi thành “người mắc bệnh tinh thần nghiêm trọng” “người mù” sẽ được đổi thành “người không thấy ánh sáng hoặc người bị tổn hại thị lực”; người câm điếc” sẽ sửa thành “người khiếm thính hoặc người có trở ngại về thính lực”.

Tiểu bang Pennsylvania sẽ cùng với hơn 35 tiểu bang khác giúp bảo vệ thú cưng trong các tình huống bạo lực gia đình, bằng cách trao cho các thẩm phán khả năng cấm bị cáo sở hữu, lạm dụng hoặc làm hại thú cưng của nạn nhân. Luật sẽ có hiệu lực vào ngày 17/1/2025.

Luật mới của tiểu bang Oregon, có hiệu lực từ ngày 1/1, sẽ áp đặt giới hạn trần với insulin và xử phạt các video “ngược đãi động vật”.