Cổ ngữ có câu: “Làm việc thiện, quý ở chỗ làm một cách kiên trì không ngừng nghỉ”, “Tích tiểu thành đại, tích một mà dần dần thành ức vạn”, “Hành trình xa nghìn dặm, bắt đầu từ những bước chân”. Con người sống nơi thế gian, đã biết là việc thiện thì cần phải chăm chút thực hiện, hơn nữa còn phải làm một cách nghiêm túc, nỗ lực, kiên trì, bền bỉ. 

Kết cục của gia tộc gặp việc thiện thường không làm
(Tranh minh họa: Bảo tàng Cố Cung quốc gia Đài Loan, Public Domain)

Trong sử sách có ghi chép lại chuyện về một gia tộc gặp việc thiện thường không làm như thế này.

Vào thời cuối nhà Chu, Tề Hoàn Công có một lần đi qua đống hoang tàn đổ nát của gia tộc họ Quách, bèn hỏi một cụ già ở gần đó: “Gia tộc họ Quách vì sao lại suy bại và diệt vong thế này?”

Cụ già trả lời: “Duyên cớ là bởi vì gia tộc họ Quách gặp việc thiện nhưng không làm!”

Tề Hoàn Công lập tức hỏi lại: “Sao gặp việc thiện mà lại không làm?”

Cụ già lại nói: “Gia tộc họ Quách thích việc thiện nhưng bản thân họ lại không cố gắng làm việc thiện. Họ khinh ghét việc ác mà lại không thể ngăn chặn bản thân mình làm việc ác. Cho nên gia tộc họ Quách mới suy bại và diệt vong.”

Thấy việc thiện không làm thì sao có thể là người lương thiện được? Thấy việc ác mà làm thì sao có thể nói là ghét việc ác được đây? Làm người mà mơ mơ hồ hồ như vậy thì có thể thấy kết cục chính là “nước chảy bèo trôi”, thậm chí “trợ ác hành ác”, bởi vậy gặp báo ứng cũng là điều tất yếu.

Con người ta nếu muốn được hạnh phúc thì tất phải có dũng khí làm chuyện tốt, không sợ gian nan, không thể làm việc qua loa để hưởng an nhàn, không thể trong lòng đã định mà gặp việc lại không làm nữa. Có rất nhiều chuyện tốt trong cuộc sống kỳ thực chỉ cần vươn tay ra một chút là giúp được, cũng không có khó khăn tổn hại gì, nhưng rất nhiều người lại đắn đo đến mức keo kiệt mà không tự biết.

Kẻ ngu muội bởi vì không biết lý lẽ, lỡ làm việc trái đạo còn có thể tạm thời khoan dung tha thứ. Kẻ biết rõ việc thiện mà không làm, cố tình buông tay, không cầu tích đức, đó là những người phí hoài sinh mệnh, khiến Trời xanh khinh ghét vậy.

Con người ta thấy việc thiện thì nên làm, điều ấy không chỉ giúp ích cho người khác, mà cũng khiến bản thân thăng hoa, lại càng có thể tạo phúc cho gia đình, gia tộc.

Tể tướng Hàn Kỳ thời Bắc Tống là một ví dụ. Ông là người có đức độ và danh vọng cao, đối xử với mọi người bằng lòng nhân ái và vị tha, mỗi khi gặp việc thiện thì nhất định cố gắng làm, mỗi khi nghe tin người khác làm việc thiện thì nhất định sẽ khích lệ và tán thưởng. Cho nên, người dân ca tụng Hàn Kỳ và nói: “Hàn Kỳ không giống như người khác”.

Có người hỏi Hàn Kỳ vì sao lại làm như vậy, ông nói: “Tâm con người hướng thiện là trân quý nhất. Khen ngợi hành động thiện có thể làm cho những người làm việc thiện từ nay về sau càng nỗ lực, khiến cho người nghe thấy chuyện này tâm cũng hướng thiện, làm cho người có lỗi cảm thấy xấu hổ mà bỏ ác theo thiện, vì thế biểu dương cái thiện là điều rất quan trọng!”

Hàn Kỳ còn thường xuyên đọc thơ và truyền bá sách của các bậc thánh hiền, ông nói: “Sách ấy có thể khiến con người trở thành những người quân tử chân chính!”

Về sau, Hàn Kỳ trở thành vị Tể tướng tài đức một đời và được phong là Ngụy Quốc Công. Thời đó, thiên tượng có điềm lành, quan thái sư tâu dưới mặt trời xuất hiện đám mây ngũ sắc. Người đương thời cho là ứng với việc Hàn Kỳ làm nên công nghiệp lớn.

Hậu nhân cho rằng Hàn Kỳ đã đạt được đầy đủ “ngũ phúc”. “Ngũ phúc” ở đây là “trường thọ”, “phú quý”, “khang ninh”, “hảo đức”“thiện chung”. Trong đó “trường thọ” là chỉ sống lâu sống thọ, cao tuổi mà khỏe mạnh. “Phú quý” là chỉ tiền tài dư dật, giàu có, sung túc, hơn nữa còn có địa vị tôn quý. “Khang ninh” là chỉ thân thể khỏe mạnh, không ốm đau bệnh tật, hơn nữa, còn có tâm linh an bình, yên vui. “Hảo đức” là phẩm hạnh, đạo đức tốt đẹp, là có tính cách nhân từ lương thiện, hơn nữa còn khoan dung, độ lượng. Đặc biệt nhất là “thiện chung”, nghĩa là những năm tháng cuối đời không gặp phải tai họa bất ngờ, thân thể không bị ốm đau hành hạ, nội tâm cũng không lo lắng hay phiền não mà an tường tự tại rời khỏi nhân gian. Đó là một cái chết an lành, nhẹ nhàng, không có đau đớn khổ sở, giống như sắp đi đến một nơi tốt đẹp hơn.

Con cháu của Hàn Kỳ nhiều đời làm quan tại triều đình, liên tục mãi cho đến cuối triều đại Nam Tống. Người ta đều nói rằng đó chính là phúc báo có được nhờ noi theo Hàn Kỳ làm việc thiện tích đức vậy.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

Mời xem video: