Hôm thứ Hai (14/4), Đại học Harvard đã từ chối yêu cầu thay đổi chính sách của chính quyền Trump. Tối cùng ngày, chính quyền Trump tuyên bố sẽ đóng băng khoản tài trợ liên bang trị giá 2,2 tỷ USD cấp cho Đại học Harvard, viện dẫn lo ngại về chủ nghĩa bài Do Thái trong khuôn viên trường và một số vấn đề khác.

r shutterstock 2519352
Đại học Harvard (Ảnh: Zhong Chen / Shutterstock)

Trong một lá thư gửi cộng đồng Harvard được công bố hôm thứ Hai (14/4), hiệu trưởng Đại học Harvard Alan Garber cho biết: “Không có chính phủ nào – bất kể đảng nào nắm quyền – được phép ra lệnh những gì các trường đại học tư thục có thể giảng dạy, những ai họ có thể tuyển dụng và thuê, và những lĩnh vực nghiên cứu và điều tra nào họ có thể theo đuổi”.

Ông Garber viết rằng trong khi một số yêu cầu của chính quyền nhằm mục đích chống lại chủ nghĩa bài Do Thái, hầu hết các yêu cầu đều ngụ ý sự giám sát trực tiếp của chính phủ đối với “điều kiện trí tuệ” của Harvard.

Theo Đài ABC News, sau khi Đại học Harvard tuyên bố từ chối tuân thủ một loạt yêu cầu từ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, lực lượng chuyên trách chống chủ nghĩa bài Do Thái của chính quyền Tổng thống Trump tối 14/4 đã công bố lệnh đóng băng 2,2 tỉ USD tiền tài trợ trong nhiều năm và các hợp đồng trị giá 60 triệu USD cho trường đại học này.

Đại học Harvard hiện đang đối mặt với nguy cơ bị ngưng cấp khoản tài trợ liên bang lên tới gần 9 tỷ USD, bao gồm hơn 255 triệu USD trong các hợp đồng mà trường và các viện nghiên cứu trực thuộc đã ký kết với chính phủ liên bang, cùng với 8,7 tỷ USD là khoản ngân sách cam kết dài hạn mà chính phủ liên bang dự kiến sẽ phân bổ cho Harvard trong nhiều năm tới.

Đầu tháng này, chính quyền Trump đã gửi một lá thư tới Harvard nêu rõ các yêu cầu cụ thể cần thiết để trường duy trì “mối quan hệ tài chính liên tục” với chính phủ. Đây là một phần trong nỗ lực đang diễn ra của lực lượng đặc nhiệm của chính quyền nhằm chống lại chủ nghĩa bài Do Thái.

Trước đây chính quyền Trump đã có hành động tương tự đối với một trường Ivy League khác là Đại học Columbia, tạm thời hủy 400 triệu USD tiền tài trợ liên bang trong bối cảnh cuộc điều tra về tình trạng bài Do Thái tại trường này.

Chính quyền Trump yêu cầu Harvard phải xóa bỏ chương trình “Đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) và sàng lọc sinh viên quốc tế, để xem họ có ủng hộ chủ nghĩa khủng bố, bài Do Thái và thù địch với “các giá trị và thể chế của Hoa Kỳ được ghi trong Hiến pháp và Tuyên ngôn Độc lập hay không”.

Trong một bức thư ngỏ hôm thứ Hai (14/4), Garber cho biết ông tin rằng yêu cầu của chính phủ liên bang đã vượt quá thẩm quyền pháp lý của chính phủ, vi phạm các quyền của Harvard được bảo vệ bởi Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Hoa Kỳ, cụ thể là quyền tự do ngôn luận và quyền tự do tôn giáo, và đe dọa các giá trị của Harvard với tư cách là một tổ chức tư nhân.

Bức thư nêu rõ Đại học Harvard đã thông báo với chính phủ thông qua cố vấn pháp lý rằng trường sẽ không chấp nhận yêu cầu của chính phủ, trường sẽ không từ bỏ quyền độc lập hoặc các quyền hiến định của mình.

Trong thư, ông Garber lập luận rằng Harvard đã thực hiện nhiều bước để chống lại nạn bài Do Thái và sẽ tiếp tục giải quyết vấn đề này, nhưng những yêu cầu của chính quyền còn vượt xa mục tiêu đó.

Chính quyền Trump đã đình chỉ nguồn tài trợ và hợp đồng liên bang cho một số trường đại học, yêu cầu họ phải xem xét và thay đổi chính sách của mình. Columbia đã đáp ứng hầu hết các yêu cầu của chính quyền và dự kiến ​​sẽ được khôi phục nguồn tài trợ liên bang.

Tháng trước, sau khi chính quyền Tổng thống Trump cắt 400 triệu USD tiền quỹ liên bang rót cho Đại học Columbia, trường này đã đồng ý với các nhượng bộ lớn mà chính phủ liên bang yêu cầu.

Trường đã đồng ý đặt khoa nghiên cứu Trung Đông của mình dưới sự giám sát khác và thành lập một lực lượng an ninh mới gồm 36 “sĩ quan đặc biệt” có thẩm quyền bắt giữ và đưa người ra khỏi khuôn viên trường.

Kể từ khi bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống thứ hai vào tháng Một năm nay, chính quyền Trump đã nhắm mục tiêu mạnh mẽ vào các trường đại học, nói rằng họ đang điều tra hàng chục trường khi tiến hành xóa bỏ các nỗ lực đa dạng hóa và những gì họ cho là chủ nghĩa bài Do Thái tràn lan trong khuôn viên trường.

Các quan chức đã đình chỉ hàng trăm triệu USD tiền quỹ liên bang dành cho nghiên cứu tại các trường đại học trên khắp Hoa Kỳ.

Chính quyền cũng đặc biệt quan tâm đến một danh sách ngắn các trường nổi tiếng nhất của quốc gia. Họ đã thảo luận về việc “lật đổ” một trường đại học nổi tiếng như một phần trong chiến dịch tái thiết giáo dục đại học của mình.

Giới chức đã nhắm mục tiêu đầu tiên vào Đại học Columbia, sau đó là các thành viên khác của Ivy League – nhóm 8 trường đại học tư thục danh giá hàng đầu ở đông bắc Mỹ, bao gồm trường Harvard.

Bình Minh (t/h)