Tối cao Pháp viện sẽ thụ lý vụ kiện thuế quan của Tổng thống Trump vào tháng 11
- Lý Ngọc
- •
Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ ngày 9/9 thông báo sẽ đẩy nhanh việc xét xử tính hợp pháp của các mức thuế quan do Tổng thống Donald Trump áp đặt, với phiên tranh luận miệng dự kiến diễn ra trong tuần đầu tháng 11. Trong thời gian chờ phán quyết, các mức thuế này sẽ vẫn có hiệu lực.
Tranh cãi pháp lý: Tổng thống Trump có vượt quá thẩm quyền?
Tâm điểm của vụ kiện là câu hỏi liệu Tổng thống Trump có vượt quá quyền hạn của tổng thống khi viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế năm 1977 (IEEPA) để áp đặt thuế quan quy mô lớn đối với hàng hóa nhập khẩu.
Các tòa án cấp dưới phần lớn đã bác bỏ việc sử dụng IEEPA để áp đặt thuế, cho rằng Hiến pháp trao quyền đánh thuế cho Quốc hội, không phải cho tổng thống. Những người phản đối, gồm doanh nghiệp nhỏ, nhà phân phối rượu và một số tiểu bang do Đảng Dân chủ lãnh đạo, cho rằng thuế quan đã khiến họ bên bờ phá sản.
Luật sư Jeffrey Schwab từ Trung tâm Tư pháp Tự do (đại diện cho các doanh nghiệp) lập luận rằng ông Trump không có quyền đơn phương áp thuế, và bất kỳ hành động như vậy đều vi phạm nguyên tắc phân quyền trong Hiến pháp.
Nhà Trắng và Bộ Tư pháp phản bác rằng việc ông Trump áp đặt thuế quan hoàn toàn nằm trong thẩm quyền mà Quốc hội trao cho tổng thống thông qua IEEPA – đặc biệt trong bối cảnh tình trạng khẩn cấp quốc gia và đe dọa an ninh.
Người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai tuyên bố ông Trump đã hành động hợp pháp để “bảo vệ an ninh quốc gia và nền kinh tế”, và chính quyền mong đợi chiến thắng tại Tòa án Tối cao.
Bộ Tư pháp nhấn mạnh rằng luật cho phép tổng thống “điều chỉnh hoạt động nhập khẩu”, bao gồm cả quyền áp đặt thuế hoặc phí đối với hàng hóa.
Ông Trump cảnh báo nếu thua kiện, Mỹ có thể phải hủy các thỏa thuận thương mại đã đàm phán, dẫn đến tổn thất lớn cho nền kinh tế.
Thuế “Ngày giải phóng” – Mức thuế cao nhất trong một thế kỷ
Các mức thuế đang bị thách thức bao gồm thuế “Ngày giải phóng”, được Trump công bố ngày 2/4. Mức thuế này dao động từ 10% đến 50% trên hầu hết hàng hóa nhập khẩu, tùy theo nước xuất xứ. Đây được coi là đợt tăng thuế nhập khẩu lớn nhất kể từ đạo luật Smoot-Hawley năm 1930, khi thuế suất trung bình tăng lên 16,3%.
Tổng thống Trump khẳng định thuế quan là công cụ bảo vệ doanh nghiệp Mỹ, chống nhập cư bất hợp pháp và gây áp lực với các nước như Trung Quốc, Canada, Mexico để đạt được thỏa thuận thương mại có lợi.
Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính nếu các mức thuế được giữ nguyên, chính phủ có thể giảm thâm hụt ngân sách 4 nghìn tỷ USD trong vòng 10 năm.
Tính đến cuối tháng 8, doanh thu từ thuế quan đạt 159 tỷ USD, gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Những người ủng hộ cho rằng đây là minh chứng hiệu quả của chính sách, còn các nhà phê bình cảnh báo chi phí tiêu dùng tăng, áp lực lạm phát và nguy cơ chiến tranh thương mại.
Nếu các mức thuế bị hủy bỏ, theo Bloomberg Economics, mức thuế trung bình của Mỹ sẽ giảm ít nhất một nửa, đồng nghĩa chính phủ có thể phải hoàn trả hàng chục tỷ USD tiền thuế đã thu.
Tòa án Tối cao hiện có đa số thẩm phán bảo thủ, trong đó ba người được ông Trump bổ nhiệm. Đây là lần đầu tiên tòa án xem xét trực tiếp một chính sách của Trump trong nhiệm kỳ thứ hai.
Trước đó, Tòa án đã ra nhiều phán quyết tạm thời liên quan đến ông Trump, nhưng vụ kiện này sẽ là phán quyết cuối cùng, có tính ràng buộc về pháp lý.
Ngoài vụ kiện chính, Tòa án Tối cao cũng đang tiếp nhận một vụ kiện tương tự do hai công ty đồ chơi giáo dục đệ trình. Cả hai vụ kiện đặt ra câu hỏi về giới hạn quyền lực của tổng thống trong lĩnh vực thuế và thương mại.
Lý Ngọc
Xem thêm
Từ khóa trump tòa án tối cao thuế quan
