Hơn 12 triệu sinh viên TQ tốt nghiệp năm nay, làn sóng thất nghiệp khó được giải quyết
- Thái Tư Vân
- •
Dự báo năm nay Trung Quốc sẽ có 12,22 triệu sinh viên tốt nghiệp. Bộ Nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc tiếp tục đề xuất các chính sách như “3 hỗ trợ, 1 trợ giúp” và “Kế hoạch Tây bộ” nhằm ổn định việc làm. Tuy nhiên, các chuyên gia phân tích rằng hiệu quả của những chính sách này không lớn và không thể giải quyết được vấn đề thất nghiệp nghiêm trọng của giới trẻ nước này. Trong bối cảnh môi trường kinh doanh hiện tại với xu hướng “doanh nghiệp nhà nước lấn át doanh nghiệp tư nhân”, các doanh nhân tư nhân không thể yên tâm đầu tư.
Theo báo cáo của “Nhật báo Thương mại Hồng Kông” và “Nhật báo Thanh niên Trung Quốc”, kỳ họp thứ ba Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc (Nhân đại toàn quốc) lần thứ 14 của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã tổ chức họp báo tại Hội trường báo chí của Trung tâm Truyền thông vào ngày 9/3. Bà Vương Hiểu Bình (Wang Xiaoping), Bộ trưởng Bộ Nhân lực và An sinh xã hội, cho biết năm nay có 12,22 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học. Quy mô lao động thoát nghèo cần được duy trì ở mức trên 30 triệu người, bên cạnh đó còn một lượng lớn lao động nông thôn chuyển đổi cần được đảm bảo việc làm ổn định. Nếu áp lực tổng thể về việc làm không giảm, mâu thuẫn về cơ cấu lao động sẽ càng trở nên rõ rệt hơn, khiến người dân gặp khó khăn trong việc tăng thu nhập từ công việc.
Để giải quyết vấn đề việc làm của sinh viên tốt nghiệp đại học Trung Quốc, Bộ Nhân lực và An sinh xã hội nước này cho biết sẽ đưa ra một loạt chính sách hỗ trợ mới, bao gồm ổn định quy mô tuyển dụng, mở rộng số lượng nhân sự cho các dự án cấp cơ sở như “3 hỗ trợ, 1 trợ giúp” và “Kế hoạch Tây bộ”, thực hiện chương trình thực tập sinh “Hàng triệu việc làm” và thúc đẩy toàn diện các trung tâm đào tạo tìm kiếm việc làm (hỗ trợ sinh viên nâng cao kỹ năng xin việc và phỏng vấn).
Bà Vương Hiểu Bình cho biết, Trung Quốc sẽ triển khai chương trình “Kỹ năng soi sáng tương lai”, bắt đầu từ năm nay và kéo dài trong 3 năm, mỗi năm hỗ trợ đào tạo kỹ năng nghề cho hơn 10 triệu lượt người. Về đối tượng đào tạo, chương trình sẽ tập trung vào lao động nông thôn di cư, sinh viên tốt nghiệp đại học chưa có việc làm, người thất nghiệp, những người gặp khó khăn trong tìm kiếm việc làm
Theo Sohu, báo cáo của trang tìm kiếm việc làm Zhaopin (智联招聘) cho thấy tỷ lệ có việc làm của sinh viên tốt nghiệp đại học ở Trung Quốc đã giảm từ 57,6% năm 2023 xuống còn 55,5% vào năm 2024, đồng nghĩa với việc gần một nửa số sinh viên tốt nghiệp vẫn chưa tìm được việc làm. Tỷ lệ chưa có việc làm đã tăng từ 42,4% lên 44,5%, tăng 2,1 điểm phần trăm.
Trong bối cảnh thị trường lao động năm ngoái đã không thể hấp thụ hết số lượng sinh viên tốt nghiệp, nay lại có thêm một lượng lớn người mới tham gia vào thị trường lao động, nên sẽ khiến cho tình hình việc làm của thanh niên Trung Quốc ngày càng trở nên khắc nghiệt hơn.
Chính sách của ĐCSTQ khó giải quyết vấn đề thất nghiệp trong giới trẻ
Trả lời phỏng vấn của Đài Á Châu Tự Do (RFA), nhà bình luận thời sự Thái Thận Khôn cho rằng vấn đề việc làm ở Trung Quốc hiện nay đã trở thành một bài toán nan giải trên toàn quốc. Dù Chính phủ có thúc đẩy các chính sách như “Phát triển mạnh vùng Tây Bắc”, thì cũng không thể thực sự tạo ra đủ cơ hội việc làm.
Theo ông, tỷ lệ thất nghiệp thực tế của thanh niên Trung Quốc ít nhất đã lên tới 40%, cao hơn rất nhiều so với con số chính thức chỉ ở mức vài chục phần trăm mà Chính phủ công bố. Việc kêu gọi thanh niên về nông thôn hoặc làm việc ở cơ sở cũng không thể giải quyết tận gốc vấn đề. Hiện nay, các bí thư thôn đều do chính quyền bổ nhiệm, và trước đây, chính quyền cơ sở đã liên tục mở rộng biên chế, nhưng nay ngân sách tài chính không còn đủ để duy trì.
Ông chỉ ra rằng: “Vấn đề cốt lõi là thị trường việc làm trong khu vực tư nhân đã bị thu hẹp nghiêm trọng. Mặc dù ông Tập Cận Bình đã tổ chức tọa đàm với doanh nghiệp tư nhân trước kỳ họp ‘Lưỡng hội’, nhưng cho đến nay vẫn chưa có chính sách mới nào thực sự hiệu quả được đưa ra. Chính sách ‘doanh nghiệp nhà nước lấn át doanh nghiệp tư nhân’ mà ông Tập thúc đẩy đã khiến doanh nghiệp tư nhân bị gạt ra ngoài lề, làm giảm sút niềm tin của các nhà đầu tư, khiến họ không thể thực hiện các khoản đầu tư quy mô lớn.”
Ông bổ sung: “Ngoài ra, môi trường kinh tế quốc tế đang xấu đi, cuộc chiến thương mại và các vấn đề thuế quan càng làm gia tăng sự bất ổn, khiến doanh nghiệp không dám mở rộng đầu tư. Hiện nay, Trung Quốc đang đối mặt với tình trạng dư thừa công suất sản xuất. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) mới nhất trong tháng Hai đã giảm 0,7% so với cùng kỳ năm trước, quay trở lại mức âm sau 13 tháng, cho thấy vấn đề giảm phát vẫn chưa được giải quyết. Thêm vào đó, lợi nhuận ngành công nghiệp tiếp tục giảm, phản ánh sức cầu trong nước đang suy yếu.”
Thái Thận Khôn cho rằng tình trạng thất nghiệp nghiêm trọng của người dân Trung Quốc đã dẫn đến suy giảm sức mua, khiến nền kinh tế rơi vào vòng luẩn quẩn. Năm nay, lại có thêm hơn 10 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học bước vào thị trường lao động, số lượng người thất nghiệp tiếp tục gia tăng, khiến việc tìm kiếm việc làm ngày càng trở nên khó khăn hơn.
Chính sách “3 hỗ trợ, 1 trợ giúp” của Trung Quốc khuyến khích sinh viên tốt nghiệp đại học đến các vùng nông thôn để tham gia vào các công việc: hỗ trợ giáo dục, hỗ trợ nông nghiệp, hỗ trợ y tế, giúp đỡ công tác giảm nghèo.
Theo dữ liệu do Cục Quản lý Di chuyển Nhân lực (thuộc Bộ Nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc) công bố vào tháng Năm năm ngoái, trong năm 2024, ngân sách trung ương đã hỗ trợ tuyển dụng 34.400 sinh viên tốt nghiệp đại học đến làm việc tại cơ sở. Kể từ khi bắt đầu giai đoạn thứ tư của kế hoạch “3 hỗ trợ, 1 trợ giúp” vào năm 2021, tổng cộng 121.700 người đã được điều động đến các địa phương để làm việc.
Chính sách “Kế hoạch Tây bộ” được đề xuất lần đầu vào năm 1996. Tháng Một năm sau (1997), Quốc Vụ Viện Trung Quốc đã thành lập Nhóm lãnh đạo phát triển khu vực Tây Bộ để thúc đẩy kế hoạch này. Đến năm 2001, Chính phủ Trung Quốc còn phát hành 500 tỷ nhân dân tệ trái phiếu đặc biệt để triển khai các chính sách phát triển vùng Tây bộ.
Tuy nhiên sau hơn 20 năm, khi Tập Cận Bình chủ trì hội nghị tọa đàm về thúc đẩy phát triển Tây bộ trong Kỷ nguyên mới tại Trùng Khánh vào năm ngoái, ông thừa nhận rằng khu vực Tây bộ vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, cần phải nghiên cứu và tìm giải pháp thực tế để khắc phục.
Doanh nghiệp tư nhân Trung Quốc không thể yên tâm đầu tư
Năm 2023, bà Phương Tông Yến (Christina Chen), trợ lý nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Đài Loan, đã viết bài phân tích về nạn thất nghiệp của thanh niên Trung Quốc. Bà chỉ ra rằng từ năm 2000, chính quyền Trung Quốc đã cố gắng hướng sinh viên tốt nghiệp đại học đến làm việc ở các khu vực ngoài đô thị. Họ dường như tin rằng đây là một giải pháp hiệu quả để giảm tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ, nhưng thực tế lại không phải như vậy.
Bà chỉ ra rằng tỷ lệ thất nghiệp cao trong giới trẻ xuất phát từ các nguyên nhân như tăng trưởng kinh tế trì trệ, khu vực kinh tế tư nhân gặp khó khăn, các trường đại học tiếp tục mở rộng quy mô tuyển sinh. Trong khi đó, các chính sách kích thích việc làm của Chính phủ không thực sự giải quyết những vấn đề cốt lõi này, mà chủ yếu ép khu vực cung ứng lao động tạo ra nhiều công việc “linh hoạt” – thực chất là những công việc thiếu ổn định, lương thấp và đãi ngộ kém, sau đó khuyến khích người trẻ chấp nhận những công việc không phù hợp với điều kiện và mong đợi của họ.
Bà Phương Tông Yến nói: “Nếu những vấn đề cốt lõi không được giải quyết, thì việc liên tục kêu gọi thanh niên về nông thôn hoặc đến các tỉnh sâu bên trong nội địa làm việc là điều không khả thi.”
Bà phân tích rằng các giải pháp ổn định việc làm cho thanh niên mà Chính phủ ĐCSTQ đang triển khai thực chất chỉ là tiếp nối các chính sách cũ, do đó không mang lại hiệu quả đáng kể. Ngay cả khi ông Tập Cận Bình mời các doanh nhân tư nhân tham gia tọa đàm trước kỳ họp “Lưỡng hội”, phần lớn giới quan sát vẫn tỏ ra hoài nghi về tác động thực sự của động thái này.
Bà cho rằng môi trường kinh doanh ở Trung Quốc hiện nay vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện, và các doanh nghiệp tư nhân vẫn chịu sự kiểm soát chặt chẽ. Mối lo ngại về chính sách “doanh nghiệp nhà nước lấn át doanh nghiệp tư nhân” vẫn chưa được xóa bỏ, khiến các doanh nhân tư nhân khó có thể yên tâm đầu tư trong bối cảnh như vậy.
Thái Tư Vân, Vision Times
Xem thêm
Từ khóa thất nghiệp ở Trung Quốc Thanh niên Trung Quốc Giới trẻ Trung Quốc
