Gần đây tại Trung Quốc Đại Lục, xu hướng dân văn phòng ăn “thức ăn cho người” đang bùng nổ. Trên Xiaohongshu, Douyin tràn ngập các cuộc thảo luận về chủ đề “cơm bột” này. Một số cư dân mạng cho rằng cách này giúp tiết kiệm thời gian xếp hàng và ăn uống, nhưng cũng có người đùa rằng đây có lẽ là sản phẩm của thời kỳ suy thoái kinh tế nghiêm trọng hoặc tận thế.

r shutterstock 2414032635
(Ảnh minh họa: Shutterstock)

Ngày 12/6, tài khoản công khai “Phong lãnh mộ thi đã đăng bài trên Weibo Zhihu giới thiệu: “Chỉ cần 3 phút là có một bữa ăn, 30 tệ (khoảng 100.000 VNĐ) là đủ dưỡng chất cho cả ngày. Đó chính là ‘thức ăn cho người’.”

Bài viết cho biết, “thức ăn cho người” là một loại thực phẩm tên “Nhược phạn” (Cơm bột), chứa đầy đủ protein, chất béo, vitamin, chất xơ… Nhà sản xuất phối hợp các thành phần theo tỷ lệ dinh dưỡng cần thiết của cơ thể người, tạo thành một loại thực phẩm nhanh, tiện lợi và giàu dinh dưỡng.

Nguồn gốc của “Cơm bột

Năm 2015, một lập trình viên tên Thiệu Vỹ phát hiện cuộc sống của mình gặp 2 vấn đề lớn. Một là buổi trưa phải tốn thời gian đợi thang máy, xếp hàng dùng bữa, không có thời gian nghỉ ngơi. Hai là cường độ công việc cao, làm việc khuya và ăn uống không lành mạnh dẫn đến sức khỏe suy giảm.

Sau đó, anh nhận ra rằng một nam giới trưởng thành mỗi ngày chỉ cần 60g protein, 60g chất béo, 100mg vitamin C và 25g chất xơ là đủ. Vì vậy, anh đã pha trộn những thành phần này lại và tạo ra một loại “thức ăn cho người” gọi là “cơm bột”.

“Cơm bột không cần nấu nướng, chỉ cần mở nắp, pha với nước ấm trong 3 phút là có thể cung cấp “năng lượng sinh tồn” kéo dài đến 6 tiếng, giống như điện thoại sạc vài phút có thể dùng vài giờ.

Ban đầu, sản phẩm này không ai quan tâm vì không ai biết nó là gì. Nhưng sau đó, các lập trình viên bắt đầu thử và phát hiện nó tiện lợi, no lâu và còn lành mạnh hơn đồ ăn giao tận nơi. Do đó, nó nhanh chóng nổi lên trong giới lập trình viên và dân văn phòng làm việc cường độ cao.

Cư dân mạng Xiaohongshu và Douyin để lại bình luận:

“Cơm bột rất hợp với những người làm thêm. Công việc đầu tiên của tôi bận đến mức không có thời gian ăn, may mà có cơm bột.”

“Ăn một miếng thức ăn cho người, cảm thấy cuộc đời đã kết thúc, nhưng vẫn phải cảm ơn thức ăn cho người.”

“Sếp chắc rất thích kiểu người này: Tự nuôi sống mình, tiết kiệm cả đống thời gian nghỉ ngơi.”

Một người còn nói cơm bột” là cứu tinh của họ: Trước đây phải mất cả tiếng nghỉ trưa để xếp hàng, ăn và nói chuyện gượng gạo với đồng nghiệp, nay chỉ mất 2 phút ăn “cơm bột” rồi có thể ngủ trưa 58 phút.

Hai nguyên nhân “cơm bột” gây sốt

Chỉ 2 năm sau khi ra đời ( năm 2017), “cơm bột” đã đạt doanh thu 17 triệu tệ (61,7 tỷ VNĐ), năm 2018 tăng vọt lên 50 triệu tệ (181 tỷ VNĐ). Đến năm 2025, một lô hàng 24.000 sản phẩm vừa tung ra đã bán sạch trong chớp mắt, cho thấy mức độ hot đến khó tin!

Bài viết phân tích, “cơm bột” nổi như vậy vì 2 lý do chính:

Thứ nhất, tiết tấu của cuộc sống hiện đại quá nhanh: Nhiều người trẻ không có thời gian ăn. Ngành lập trình đòi hỏi cao, thường làm việc 12 tiếng/ngày, từ 9h sáng đến 9h tối, hầu như không có giờ nghỉ ngơi. “Cơm bột” giúp tiết kiệm thời gian xử lý công việc, nên được ưa chuộng.

Ban đầu “cơm bột” chỉ phổ biến trong giới lập trình, nhưng từ năm 2018, việc tăng ca không lương lan rộng khắp Trung Quốc. Nhiều công ty còn cắt giảm giờ nghỉ trưa. Do đó, nhiều người trẻ đành chọn “cơm bột” làm bữa ăn thay thế.

Thứ hai, vấn đề an toàn thực phẩm: Theo “Báo cáo ngành nhà hàng Trung Quốc 2022”, 70% đồ ăn giao tận nơi là món chế biến sẵn (đồ gói). Các món này thường chứa nhiều dầu, muối và chất phụ gia để bảo quản và tăng vị. Ăn lâu dài gây hại sức khỏe.

Để giảm chi phí, nhiều nhà hàng dùng đồ gói, vừa tăng tốc độ phục vụ, vừa tiết kiệm tiền thuê đầu bếp. Một phần đồ ăn gói có giá 6 tệ (khoảng 22.000 VNĐ), bán ra 16 tệ (khoảng 50.000 VNĐ), sau khi trừ tiền thuê mặt bằng và phí nền tảng, chủ vẫn lãi 2–3 tệ (khoảng 7.000 – 11.000 VNĐ).

Khi toàn ngành ăn uống đều làm vậy, người lao động không còn lựa chọn nào tốt hơn. Nhiều người sợ đồ ăn giao tận nơi không lành mạnh, đành tự nấu, hoặc tiện nhất là ăn “cơm bột”.

Tuy nhiên, bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng cảnh báo, trường kỳ ăn loại thức ăn này trung bình có thể làm tăng 44% lượng mỡ trong cơ tim, dễ gây hồi hộp, rụng tóc, mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột do thiếu chất xơ và vi chất.

Tranh luận của cư dân mạng về “thức ăn cho người”

Ngày 14/6, blogger ở Hà Bắc tên Lão Mã đăng video chỉ trích “thức ăn cho người”:

“Không biết xã hội đang tiến hay lùi nữa. Hôm nay tôi thấy sản phẩm gọi là cơm bột, thức ăn cho người. Tôi không có ý phê phán sản phẩm hay nhà sản xuất, nó có đủ dinh dưỡng, vitamin, chất xơ… Nhưng sự xuất hiện của loại sản phẩm này chẳng phải là điều đáng xấu hổ sao? Bán được hàng vạn gói rồi đó. Chúng ta là con người, chẳng lẽ đã đến thời buổi không còn thời gian nấu ăn hay gọi đồ ăn nữa sao?”

Ông còn chất vấn: “Ngày mai có phải sẽ đến mức chỉ cần truyền dịch là đủ không? Con người cần ăn cơm, cần ánh mặt trời. Đây là trò đùa gì thế? Sếp đến cả thời gian ăn cơm cũng không dành cho người lao động sao?”

Nhiều cư dân mạng than thở: “Đúng là nỗi bi ai! Sống mà đến bữa cơm cũng thế này thì còn nói gì đến mong ước cuộc sống tốt đẹp?”

“Lần đầu tiên nghe nói, chắc là chuẩn bị cho ngày tận thế rồi?”

“Con người bắt đầu ăn như động vật, không chỉ ăn, mà còn thấy ngon nữa. Không đùa đâu. Đây không phải thức ăn cho chó, mà là thức ăn làm cho người. Hai thìa bột, thêm nước, lắc lên, uống một cái là xong bữa. Không dầu mỡ, không nhai, không vị, mà có người còn thấy ngon. Thế hệ chúng ta đã thoái hóa từ việc ăn cơm nóng sang chỉ cần sống được là đủ rồi.”

“Nghe đến thức ăn cho người bao giờ chưa? Giờ đang thịnh hành đấy, một bữa chỉ tốn khoảng 1 tệ (3.600 VNĐ).”

“Bạn từng thấy thức ăn cho heo, cho gà, giờ có kẻ vô lương tâm sáng chế ra thức ăn cho người. Đúng vậy, loài người chúng ta sẽ phải bắt đầu ăn thức ăn chăn nuôi. Chi phí rất rẻ, ăn cả tuần chỉ mất 117 tệ (khoảng 425.000 VNĐ), một tháng hơn 400 tệ (khoảng 1,5 triệu VNĐ), cực kỳ giảm chi phí sinh hoạt.”