Mỹ–Nga bàn phi hạt nhân hóa; Trump xác nhận, Nga đáp trả nếu Mỹ tái thử nghiệm

Thiên Vân
•
Thứ Bảy, 01/11/2025

Mỹ và Nga đang thảo luận về việc giảm thiểu rủi ro hạt nhân, trong khi Tổng thống Trump ra lệnh khởi động lại các cuộc thử nghiệm vũ khí hạt nhân sau hơn ba thập niên ngừng thử nghiệm. Nga cảnh báo sẽ đáp trả tương ứng nếu Hoa Kỳ vi phạm lệnh cấm thử nghiệm, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân mới. Các nước như Iran và các chuyên gia quốc tế lên tiếng chỉ trích, cho rằng động thái này đe dọa ổn định toàn cầu và làm suy yếu các hiệp ước kiểm soát vũ khí.

Trump Putin 1 1 — Tổng thống Donald Trump chào đón Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Căn cứ chung Elmendorf Richardson ở Anchorage, Alaska, hôm 15/8/2025. (Ảnh: Daniel Torok/ Nhà Trắng)

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố rằng Hoa Kỳ và Nga đang có các cuộc thảo luận về việc giảm rủi ro hạt nhân (nuclear de-escalation). Ông Trump nói rằng những cuộc thảo luận với Nga nằm trong khuôn khổ một nỗ lực rộng hơn để kiềm chế rủi ro hạt nhân toàn cầu.

Tổng thống Trump đã ra lệnh cho Bộ Chiến Tranh (U.S. Department of War) khởi động ngay lập tức quá trình thử nghiệm vũ khí hạt nhân — đây là lần đầu tiên kể từ khoảng 33 năm Hoa Kỳ ngừng thử nghiệm hạt nhân.

Ông Trump nói rằng lý do là vì các quốc gia khác như Nga và China có vẻ đang thử nghiệm — và Hoa Kỳ có vũ khí hạt nhân nhiều nhất nhưng không thử nghiệm.

Về phía Nga:

Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov nói rằng nếu Hoa Kỳ vi phạm lệnh ngừng thử nghiệm hạt nhân (moratorium on nuclear tests), thì Nga sẽ hành động tương ứng.
Ông Peskov khẳng định rằng các thử nghiệm tên lửa tiên tiến của Nga (ví dụ như loại mang tên Burevestnik) không phải là thử nghiệm hạt nhân theo đúng nghĩa
Có nhà phân tích nói rằng đây là một kiểu tín hiệu mà cả hai bên đang gửi cho nhau — Mỹ muốn cảnh báo, Nga muốn duy trì thế cân bằng sức mạnh, không để Mỹ chiếm ưu thế về vũ khí hạt nhân hoặc quân sự để đối trọng.

Về khía cạnh quốc tế:

Iran đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ kế hoạch của Mỹ, cho rằng đó là việc trái ngược với đường lối ngăn chặn phổ biến hạt nhân mà Mỹ thường áp dụng với Iran.
Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu Mỹ thực sự tiến hành thử nghiệm hạt nhân (đặc biệt là nổ đầu đạn), sẽ là bước ngoặt lớn và tiềm ẩn rủi ro rất cao cho ổn định chiến lược quốc tế.

Về khía cạnh pháp lý: Hoa Kỳ đã chịu ngừng thử nghiệm nổ đầu đạn từ năm 1992. Việc khởi động lại có thể đối mặt với vấn đề môi trường, an toàn, chi phí và phản ứng quốc tế.

Thiên Vân, theo Reuters, Financial Times, Newsweek, Associated Press (AP News), Al Jazeera, Fox News, Meduza, ABC News