Trí tuệ cổ nhân: 6 điều cần cẩn trọng để không hối hận về sau

“Trên đời không có thuốc hối hận”, trong cuộc đời, ai cũng sẽ gặp phải những điều khiến mình hối hận tiếc nuối, từ chuyện nhỏ như thắng thua trong trò chơi cho đến chuyện lớn liên quan đến thành bại, sống chết. Khi người ta có thiếu sót thì sẽ có tiếc nuối, có tiếc nuối thì khó tránh khỏi hối hận, hối hận thì sẽ thấy thống khổ. Có những sự tình dù có hối hận đến mấy cũng không thể vãn hồi lại được.

Cổ nhân có câu: “Thượng dược dưỡng mệnh, trung dược dưỡng tính, hạ dược trì bệnh”, thuốc hạng cao nhất là dưỡng sinh dưỡng mệnh khiến thể chất con người cải thiện, không sinh bệnh. Thuốc hạng trung là dưỡng tính. Thuốc hạng thấp nhất là trị liệu bệnh, nó không giải quyết được cái gốc bệnh. Theo ý nghĩa này, Sử bộ thượng thư thời Minh là Tống Huân đã sáng tác cuốn sách tu thân tu tâm mang tên “Cổ kim dược thạch”, dạy con người sống lương thiện, ngay thẳng, tu dưỡng nhân cách bằng sự chân thành, cố gắng dưỡng tính để có thể chữa khỏi những “căn bệnh” về phương diện phẩm đức và tâm tính của con người, từ đó mà dưỡng mệnh. 

Cuốn sách này có chứa một “toa thuốc” có tên “thuốc hối hận”, chính là bài kỳ văn “Lục hối minh” do danh tướng thời Bắc Tống, Khấu Chuẩn truyền lại cho người đời sau. Toàn bộ bài văn gồm có 6 câu với 42 chữ, tóm tắt sáu điều hối tiếc lớn trong cuộc đời cũng như các phương pháp “phòng ngừa và điều trị” chúng. Chúng ta có thể học hỏi được nhiều điều thông qua “Lục hối minh” để cuộc đời không có nhiều hối hận. 

Quan hành tư khúc, thất thì hối

Khấu Chuẩn nói: “Quan hành tư khúc, thất thì hối” chính là chỉ lúc làm quan lại vì lợi ích của bản thân mà làm trái pháp luật, lợi dụng chức quyền để làm những việc không đúng, đợi đến khi xảy ra chuyện rồi mới hối hận thì e rằng đã quá muộn. Rất nhiều người vì chí hướng phò tá, cứu nhân độ thế mà dấn thân vào con đường làm quan, nhưng lại bởi vì không chịu nổi cám dỗ của danh lợi mà lầm đường lạc lối, cuối cùng gặp kết cục đáng buồn.

Cho nên, dù là đạo làm quan hay đạo làm người thì đều phải giữ tâm cho chính, không đi đường ngang ngõ tắt, không đầu cơ trục lợi. Tâm có chính thì con đường đi mới chính được, con đường đi có chính thì mới đi được xa và bình an.

Phú bất kiệm dụng, bần thì hối

Khấu Chuẩn nói: “Phú bất kiệm dụng, bần thì hối”, nghĩa là lúc giàu sang không biết cần kiệm chăm lo, luôn tiêu xài hoang phí vô độ, gia đình tan nát, thì lúc nghèo túng mới hối hận.

Làm người phải biết “sống yên ổn nghĩ tới lúc gian nguy”, lúc phú quý không được quên đức hạnh cần kiệm. Hãy nhớ rằng nếu chúng ta siêng năng và tiết kiệm thì gia nghiệp có thể hưng thịnh còn tiêu xài hoang phí vô độ thì chính là miệng ăn núi lở, hối hận không kịp.

Nghệ bất thiểu học, quá thì hối

Khấu Chuẩn nói: “Nghệ bất thiểu học, quá thì hối”, nghĩa là không thừa dịp lúc còn tuổi trẻ, tinh lực tràn đầy mà học hỏi cho chuyên tâm, đợi đến khi lớn tuổi tự nhiên sẽ thấy hối hận.

Rất nhiều người khi còn trẻ thì lười biếng ham chơi, không có việc gì làm, đến tuổi trung niên vẫn không có việc gì, thành như kẻ vô tích sự, lúc này mới tỉnh ngộ lại, hối hận lúc trước nếu dụng tâm học được lấy một thứ nghề nghiệp, thì sẽ không đến mức rơi vào kết cục như thế này.

Kiến sự bất học, dụng thì hối

Khấu Chuẩn nói rằng: “Kiến sự bất học, dụng thì hối”, xã hội là trường đại học suốt đời của mỗi người, gặp sự tình gì hay gặp người có kỹ năng giỏi mà không chịu học hỏi thì khi cần sử dụng sẽ thấy hối hận vô cùng. Những người phớt lờ cơ hội cũng sẽ chỉ có thể hối hận khi gặp vấn đề khó khăn.

Người ta khi trải qua một chuyện sẽ làm tăng trí tuệ thêm một phần. Trong cuộc sống thực tiễn, chúng ta nên giữ tinh thần ham học hỏi, gặp sự thì nên lưu tâm để ý một chút, không hiểu thì hỏi người biết, tích lũy kinh nghiệm sẽ khiến chúng ta trưởng thành hơn. Làm được như vậy thì khi xảy ra sự tình gì chúng ta cũng sẽ biết vận dụng kiến thức và kinh nghiệm để xử lý, không phải hối tiếc.

Túy phát cuồng ngôn, tỉnh thì hối

Khấu Chuẩn viết: “Túy phát cuồng ngôn, tỉnh thì hối”, lúc say nói những lời ngông cuồng, khi tỉnh lại mới thấy hối hận. Uống rượu nhiều sẽ gây ra loạn tính. Nhiều người không thể kiểm soát được cảm xúc của họ sau những cơn say, từ đó nói những lời vô nghĩa hay làm những hành vi đáng xấu hổ. Thậm chí, không ít người vì say rượu mà gây ra những hậu quả không thể cứu vãn. Sau khi tỉnh rượu vào ngày hôm sau thì không khỏi xấu hổ khi nhớ lại những chuyện của ngày hôm qua, thậm chí đã không còn con đường để làm lại.

An bất tương tức, bệnh thì hối

Khấu Chuẩn viết: “An bất tương tức, bệnh thì hối”, nghĩa là lúc bình thường không chú ý bảo dưỡng thân thể, không làm việc và nghỉ ngơi điều độ thì khi bệnh đến sẽ hối hận.

Điều này, người hiện đại ngày nay cần đặc biệt chú ý. Có không ít người vì công việc kiếm tiền mà làm thêm giờ cả ngày lẫn đêm, kết quả là cơ thể mệt mỏi, dần dần sinh bệnh. Lúc trẻ, sức khỏe tốt thì lấy sức khỏe đổi lấy tiền, nhưng sau này có dùng nhiều tiền hơn nữa cũng không đổi được thân thể khỏe mạnh. Thậm chí lúc trẻ hao phí tinh lực vào chuyện sắc dục, chỉ một thời gian ngắn là bệnh tật đầy thân. Cho nên, cần biết nghỉ ngơi, biết dưỡng thân để tránh lao lực mà sinh bệnh.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Trí tuệ cổ nhân: 3 điều cần thủ giữ để nhân sinh an định

Mời xem video: