Ủy ban Kinh tế: Nhà nước cần hỗ trợ hơn 887 triệu USD cho hai dự án đường sắt

Minh Long
•
Thứ Ba, 11/02/2025

Nhà nước cần hỗ trợ khoảng 887,36 triệu USD cho dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam và dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng nối với Trung Quốc.

uy ban kinh te nha nuoc can ho tro hon 887 trieu usd cho hai du an duong sat — Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh. (Ảnh: quochoi.vn)

Nội dung trên được Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề cập khi thẩm tra chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng tại phiên họp thứ 42 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chiều 10/2.

Theo tờ trình của Chính phủ, dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng có chiều dài tuyến chính khoảng 390,9 km và 3 tuyến nhánh khoảng 27,9 km. Điểm đầu tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc); điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện, đi qua địa phận 9 tỉnh, thành phố.

Sơ bộ tổng mức đầu tư dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng khoảng 203.231 tỷ đồng (khoảng 8,369 tỷ USD).

Thẩm tra nội dung này, ông Vũ Hồng Thanh cho biết Ủy ban Kinh tế thống nhất với đề xuất của Chính phủ về phạm vi, quy mô đầu tư, tiêu chuẩn kỹ thuật, tốc độ thiết kế dự án.

Về hiệu quả của dự án, ông Thanh dẫn tờ trình Chính phủ dự kiến trong 5 năm đầu tiên khai thác, doanh thu dự kiến chỉ bù đắp chi phí vận hành, bảo trì, phương tiện, Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 109,36 triệu USD trong 5 năm chi phí bảo trì kết cấu hạ tầng từ nguồn vốn sự nghiệp kinh tế bố trí cho hệ thống đường sắt như bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia hiện nay.

Ngoài ra, dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam dự kiến trong 4 năm đầu khai thác cũng sẽ phải bù lỗ khoảng 778 triệu USD. Như vậy, riêng 2 dự án này Nhà nước cần hỗ trợ sơ bộ khoảng 887,36 triệu USD, ông Thanh nói.

Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị đánh giá tổng thể hiệu quả của các dự án đường sắt dự kiến sẽ đầu tư và đánh giá kỹ lưỡng phương án tài chính, các tác động trong quá trình vận hành, khai thác của các dự án để giảm thiểu các rủi ro về sau.

Bên cạnh đó, tuyến đường sắt hiện hữu (khổ 1.000 mm) dự kiến sẽ đảm nhận vận tải hành khách nội địa, du lịch chặng ngắn, vận chuyển một số chủng loại hàng hóa có sẵn chân hàng kết nối trực tiếp với tuyến đường sắt.

Theo ông Thanh, một số ý kiến cho rằng với ưu thế của dự án sau khi hoàn thành sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả của tuyến đường sắt hiện hữu và các tuyến đường bộ cao tốc song hành, do đó đề nghị bổ sung các kịch bản khai thác và giải pháp trong trường hợp phải dừng khai thác tuyến đường sắt hiện hữu do thiếu hiệu quả.

Về nguồn vốn, Ủy ban Kinh tế cho rằng dự án có quy mô và tổng mức đầu tư rất lớn, trong kỳ trung hạn 2021-2025, nhu cầu vốn cho dự án khoảng 128 tỷ đồng đã được Chính phủ cân đối trong kế hoạch đầu tư công trung hạn. Giai đoạn 2026-2030, nhu cầu vốn khoảng 177.282 tỷ đồng và giai đoạn 2031-2035, nhu cầu vốn khoảng 25.821 tỷ đồng.

Cơ quan này lưu ý dự án có quy mô rất lớn, yêu cầu kỹ thuật cao, phức tạp và thời gian kéo dài sẽ tiềm ẩn rủi ro như đã xảy ra với nhiều dự án trọng điểm thời gian qua, như công tác chuẩn bị đầu tư chưa kỹ lưỡng, dự toán chưa sát thực tế, phương án thực hiện thiếu tính khả thi dẫn tới phải kéo dài thời gian, tăng tổng mức đầu tư dự án.

Góp ý về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đồng tình về sự cần thiết trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư dự án đường sắt này, song ông lưu ý phải có phương án tối ưu, hạn chế đi qua khu dân cư và quỹ đất rừng.

Ông Mẫn đề nghị khảo sát, chuẩn bị kỹ việc thu hồi đất, bồi thường, tái định cư; bố trí các ga kết nối với hạ tầng khu vực; cập nhật định mức đơn giá; công nghệ; bảo vệ môi trường… để tránh kéo dài, đội vốn gây lãng phí.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội cho ý kiến chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng tại kỳ họp bất thường lần thứ 9, dự kiến khai mạc ngày 12/2.