Lần cuối cùng bạn dùng chỉ nha khoa là khi nào? Thói quen chăm sóc răng miệng của bạn có thể tiết lộ nhiều điều hơn một nụ cười – chúng có thể là dấu hiệu cho thấy tình trạng sức khỏe của não bộ. Một nghiên cứu mới cho thấy bệnh nướu răng có thể làm tăng gần gấp đôi nguy cơ đột quỵ và góp phần gây tổn thương não, dẫn đến các vấn đề về trí nhớ và suy giảm tư duy sau nhiều năm.

kem danh rang chua flouride
Nhiều kem đánh răng và nước súc miệng chứa flouride. (Ảnh minh họa: Shutterstock)

Hai nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Neurology Open Access của Học viện Thần kinh học Hoa Kỳ, đã chỉ ra mối liên hệ giữa bệnh nướu răng và sâu răng với nguy cơ đột quỵ và tổn thương não cao hơn rõ rệt. 

“Chúng tôi phát hiện ra rằng những người bị cả sâu răng lẫn bệnh nướu răng có nguy cơ đột quỵ cao gấp đôi so với những người chỉ bị bệnh nướu răng”, bác sĩ thần kinh Souvik Sen từ Trường Y thuộc Đại học South Carolina, đồng thời là tác giả của cả hai nghiên cứu trên, chia sẻ với The Epoch Times.

Ông nói thêm: “Những phát hiện này cho thấy việc chăm sóc răng miệng thường xuyên bao gồm đánh răng, dùng chỉ nha khoa, và khám nha khoa định kỳ là một phần quan trọng trong việc phòng ngừa đột quỵ”. 

Ảnh hưởng sâu rộng của bệnh nướu răng

Bệnh nướu răng hay bệnh nha chu là một trong những vấn đề sức khỏe mãn tính phổ biến nhất, ảnh hưởng đến khoảng một nửa số người trưởng thành vào một thời điểm nào đó trong đời. Bệnh bắt đầu với viêm nướu do vi khuẩn và có thể tiến triển thành viêm nha chu khi nướu co lại và răng trở nên lỏng lẻo.

Trong nghiên cứu đầu tiên, bác sĩ Sen và nhóm của ông phát hiện rằng những người mắc cả bệnh nướu răng và sâu răng có nguy cơ đột quỵ cao hơn 86% do cục máu đông và nguy cơ đau tim hoặc bệnh tim (chẳng hạn như suy tim) cao hơn 36% so với những người có sức khỏe răng miệng tốt. Ngay cả khi không bị sâu răng, riêng việc mắc bệnh nướu răng đã làm tăng nguy cơ đột quỵ lên 44%.

Hầu hết các ca đột quỵ là do cục máu đông làm tắc nghẽn dòng máu lên não. Khi điều này xảy ra, một phần của não sẽ bị cắt đứt khỏi oxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến tổn thương.

Các nhà nghiên cứu đã theo dõi gần 6.000 người trưởng thành với độ tuổi trung bình là 63 trong hơn hai thập kỷ kể từ cuối những năm 1990. Tỷ lệ đột quỵ tăng đáng kể khi sức khỏe răng miệng xấu đi: chỉ hơn 4% người có nướu khỏe bị đột quỵ, so với gần 7% ở nhóm bị bệnh nướu răng và 10% ở những người vừa bị sâu răng vừa bị bệnh về nướu.

“Phát hiện thú vị khác từ nghiên cứu này là những ai đi khám nha sĩ định kỳ để chăm sóc phòng ngừa có nguy cơ mắc bệnh nướu răng và sâu răng thấp hơn tới 81%”, bác sĩ Sen lưu ý.

Các tổn thương não bộ

“Có một mối liên hệ chặt chẽ giữa sức khỏe răng miệng và bệnh mạch máu nhỏ trong não”, bác sĩ Sen cho biết, đồng thời nhấn mạnh nghiên cứu khác của ông tập trung trực tiếp vào não.

Ông nói thêm: “Não bộ có một hệ thống mạch máu rất rộng lớn. Các động mạch lớn phân nhánh thành các mạch nhỏ nuôi dưỡng các vùng chức năng của não. Nếu các mạch này bị tổn thương, những thay đổi nhỏ có thể xảy ra từ rất sớm, trước cả khi xuất hiện các triệu chứng của đột quỵ hoặc sa sút trí tuệ”. 

Trong nghiên cứu thứ hai, kết quả cho thấy những người mắc bệnh nướu răng ở tuổi trung niên có nguy cơ xuất hiện tăng tín hiệu chất trắng – những đốm sáng nhỏ cho thấy tổn thương não vi thể cao hơn 56%, ngay cả sau khi đã điều chỉnh các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tiểu đường và hút thuốc.

“Những vùng tổn thương nhỏ xuất hiện ở chất trắng của não có liên quan đến mất trí nhớ, mất thăng bằng và tư duy chậm hơn,” bác sĩ Sen cho biết.

Làm thế nào viêm răng miệng có thể lan tới não?

Trong cả hai nghiên cứu, các nhà khoa học đều chỉ ra rằng viêm là yếu tố then chốt trong mối liên hệ giữa miệng và não.

Khi vi khuẩn từ nướu xâm nhập vào máu, hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách giải phóng các phân tử gây viêm có thể làm tổn hại lớp nội mô của thành mạch máu. Theo thời gian, điều này có thể thúc đẩy sự hình thành mảng bám trong động mạch làm tăng nguy cơ đông máu. Cả hai yếu tố này đều làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Tại não, tình trạng viêm có thể gây tổn thương các mạch nhỏ và làm giảm lượng oxy cung cấp cho mô não, góp phần hình thành các tổn thương nhỏ có thể nhìn thấy trên hình ảnh MRI nhiều năm sau. Một số loại vi khuẩn khoang miệng cũng đã được tìm thấy trong các mảng xơ vữa và cục máu đông ở bệnh nhân đột quỵ. Đây là bằng chứng cho thấy điều khởi nguồn từ miệng có thể trực tiếp ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn của não.

Miệng là khu vực đặc biệt dễ bị tổn thương. “Mỗi lần đánh răng hoặc dùng chỉ nha khoa, đặc biệt khi nướu đang viêm, sẽ tạo ra những vết mở rất nhỏ để vi khuẩn xâm nhập vào máu”, bác sĩ nha khoa Allison Wilson tại Tennessee (không tham gia nghiên cứu) chia sẻ với The Epoch Times.

Điều này càng đáng lo hơn ở những người bị bệnh nướu răng, do họ có nhiều vi khuẩn có hại trong miệng hơn. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng ta nên ngừng dùng chỉ nha khoa, bởi điều đó còn khiến vi khuẩn phát triển nhiều hơn.

Những phát hiện này không chứng minh rằng bệnh nướu răng hoặc sâu răng là nguyên nhân trực tiếp gây đột quỵ hoặc tổn thương não. Tuy vậy, các chuyên gia cho rằng bằng chứng hiện tại cho thấy có mối liên hệ quan trọng giữa sức khỏe răng miệng và hệ mạch máu.

Bạn có thể làm gì?

Cách tốt nhất để giảm nguy cơ thật ra lại rất đơn giản.

Bác sĩ Wilson nói: “Nướu bị chảy máu thường là dấu hiệu đầu tiên của viêm nướu, và hoàn toàn có thể hồi phục khi đánh răng và dùng chỉ nha khoa đúng cách. Nếu mảng bám tồn tại quá lâu, nó sẽ cứng lại thành cao răng. Đó là lúc viêm lan rộng và mô quanh răng bắt đầu bị phá hủy”. Cao răng sẽ giữ lại vi khuẩn dưới nướu.

Khi mảng bám đã cứng lại, chỉ có nha sĩ mới có thể làm sạch hoàn toàn. Nếu không được điều trị, viêm sẽ tạo ra các túi sâu quanh răng chứa vi khuẩn có hại phát triển mạnh mẽ.

Bác sĩ Wilson giải thích: “Khi đo các túi quanh răng, nếu từ 1–3 mm thì được xem là bình thường. Nếu sâu hơn, nghĩa là bàn chải không thể chạm tới và vi khuẩn có cơ hội phát triển.”

Đánh răng hai lần mỗi ngày, dùng chỉ nha khoa cẩn thận sau bữa ăn và khám răng định kỳ mỗi 6 tháng là những cách đơn giản nhưng hiệu quả để giữ nụ cười rạng rỡ và giúp mạch máu trong não luôn thông suốt.